Je zou bijna vergeten dat Robbert Dijkgraaf ook nog gewoon aan wetenschap doet. Maar tussen zijn NRC-columns, tv-optredens in DWDD en het opsporen van fouten in klimaatrapporten door, zoekt hij nog steeds naar ‘de theorie van alles’ waarin alle fundamentele natuurkrachten hun plek moeten krijgen. De snaartheorie, voor sceptici lange tijd niet meer dan een vorm van hogere wiskunde zonder directe link met de werkelijkheid, lijkt nu toch echt de verbinding te gaan vormen tussen de zwaartekrachttheorie van Einstein en het zogeheten standaardmodel, waarin de drie overige natuurkrachten een kwantumfysisch fundament hebben gekregen.

In een pakkende lezing slaagde Dijkgraaf er wonderwel in om het massaal toegestroomde publiek -voor een deel van de belangstellenden was zelfs geen plaats- een uur lang te boeien. Hoewel het onderwerp de meeste -misschien wel alle- toehoorders bij tijd en wijle boven de pet ging, hield Dijkgraaf met zijn geanimeerde stijl, zorgvuldig gekozen illustraties en goed getimede humor de aandacht vakkundig vast. Onder meer cartoonfiguren Fokke en Sukke, de kunst van Escher, en de steen van Rosseta passeerden de revue in een verhaal dat duidelijk maakte dat de snaartheorie inmiddels zinnige dingen heeft te melden over zulke uiteenlopende fenomenen als zwarte gaten en supergeleiding.

De droom van Dijkgraaf, één coherente theorie die alles om ons heen beschrijft, lijkt dan ook steeds minder een illusie. (TJ)/.