Eén van hen is de Leidse hoogleraar sociale psychologie Naomi Ellemers. Ze toonde aan dat geld en loopbaanvooruitzichten minder belangrijk zijn voor een sterke arbeidsmoraal dan identificatie met collega’s of de organisatie waarvoor mensen werken. De ander is de Leidse hoogleraar Griekse taal- en letterkunde Ineke Sluiter. Zij onderzoekt de antieke ideeën over taal en de doorwerking daarvan in opvoeding en onderwijspraktijk. Ze vergelijkt normen en waarden van de oudheid met die van nu.

De onderscheiden bèta’s zijn hoogleraar astronomie Marijn Franx, ook al uit Leiden, en Piet Gros, hoogleraar biomacromoleculaire kristallografie aan de Universiteit Utrecht. Franx ontdekte dat het vroege heelal veel sterrenstelsels bevat die tien keer zwaarder zijn dan de Melkweg, maar wel vele malen kleiner. Gros ontrafelde de 3D-structuur van een groot eiwit: het C3-eiwit. Zijn onderzoek helpt bij het ontwikkelen van medicijnen tegen reuma, lupus, sepsis, nierziekten en hart- en vaatziekten. 

Sinds 1995 reikt NWO de prestigieuze premies uit. Leiden loopt ‘één op één’. In vijftien jaar tijd heeft de universiteit vijftien premies binnengesleept. In Utrecht staan ze op elf en aan de Universiteit van Amsterdam op acht. De rest heeft er minder gewonnen. De TU/e heeft met Bert Meijer (2001), René de Borst (1999) en Rutger van Santen (1997) drie Spinoza-laureaten in huis. De Borst, decaan bij de faculteit Werktuigbouwkunde, was ten tijde van de toekenning werkzaam bij de TU Delft. Tilburg moest er een met Rotterdam delen en Maastricht staat zelfs nog helemaal droog.

Kandidaten voor de premie moeten worden voordragen door een rector magnificus van een universiteit of door één van de voorzitters van de afdelingen Letterkunde en Natuurkunde van de KNAW, de adviesraden van de KNAW, de Netherlands Academy of Technology and Innovation, het Landelijk Netwerk Vrouwelijke Hoogleraren, en de NWO-gebiedsbesturen. (HOP/TJ)