Het is de eerste keer dat is aangetoond dat de draairichting van zogeheten supramoleculaire structuren kan worden gestuurd door bepaalde atomen te vervangen door een andere isotoop van hetzelfde element. Volgens Balkenende, inmiddels bezig met zijn afstudeerwerk, is het heel bijzonder dat zo’n minieme verandering zulke verstrekkende gevolgen heeft voor de structuur van een supramoleculair complex. “Het was al bekend dat isotoopsubstitutie de draairichting van polymeren kon beïnvloeden, maar dat ging om covalent gebonden moleculen. In het door ons onderzochte systeem zitten de bouwstenen van de wenteltrap veel verder bij elkaar vandaan.”
Balkenende maakte de moleculen als student-assistent in dienst van het Spinoza-instituut. Dit laboratorium, door prof.dr. Bert Meijer in 2002 opgezet met het geld van de door hem gewonnen Spinozaprijs, beoogt studenten al in een vroege fase van hun studie te betrekken bij wetenschappelijk onderzoek.
Balkenende kwam in 2004 zelfs als middelbare scholier al bij het instituut terecht. In de zomer van 2008 vroeg
dr. Anja Palmans, die het Spinoza-instituut leidt, hem te proberen om deuteriumatomen in te bouwen in het molecuul BTA, dat spontaan wenteltrap-vormige structuren vormt. Een ‘proefballonnetje’ dat door de inspanningen van Balkenende resultaat opleverde.
De Turkse promovenda Seda Cantekin nam het onderzoek daarna over en analyseerde het gedrag van de nieuwe moleculen tot in detail. Dat resulteerde vorige week in een ‘advanced online’publicatie op de website van Nature Chemistry. Een volgende publicatie, met Balkenende als eerste auteur, is inmiddels geaccepteerd door het tijdschrift Synthetic Communications. (TJ) |