/Voorpagina /Nieuws /Mensen /Achtergrond /Academie /Onderzoek /Opinie /Reportage /Bestuur /Cultuur /Studentenleven /Ruis /Harmpje /Colofon

/Vacatures /Mensa /Oude cursors /pdf formaat /Faculteits Berichten /Zoeken /TUE

jaargang 42, 4 november 1999 Cultuur

Genetisch bepaald ettertje bestaat “Wij zijn een ordelijk, weinig agressief ras en toch hebben we al meer dan tweehonderd miljoen soortgenoten de dood ingejaagd.” Dit klinkt erg maar als je weet dat het aantal moorden in het Engeland van de dertiende eeuw twintig keer hoger lag dan nu, valt het allemaal nog wel mee. Dat vertelde wetenschapsjournalist Marcel Roel vorige week woensdag toen hij bij Studium Generale een lezing gaf over geweld. Ook al voelen we ons beter, de mens behoort tot de familie van mensapen. De gorilla, oerang-oetang en de chimpansee zijn als broers voor het menselijke ras. Ook deze familie van ons kan agressief uit de hoek komen. Gorilla’s plegen kindermoorden, oerang-oetangs verkrachten hun vrouwen en chimpansees folteren, castreren en vermoorden hun mannelijke soortgenoten. Maar hoe zit het nou met de mensheid? Zijn zij echt zo ontwikkeld als ze zich voordoen? Enige tijd geleden is er een proef gedaan waar tweeëntwintig ‘gelijkwaardige’ jongens aan deelnamen. Ze hadden allen hetzelfde accent en dezelfde religie, er waren geen brildragers, agressievelingen of delinquenten bij. Geen enkele discriminatie mogelijk, althans zo luidde de theorie. Niets bleek minder waar te zijn toen ze in twee groepen werden opgesplitst. Meteen werd er gezocht naar manieren om zich van de andere groep te onderscheiden. Er ontstonden twee rivaliserende groepen: de adelaars tegen de ratelaars. Zo was de één godsdienstiger of minder conservatief dan de ander en het hele experiment liep uit hand. Tijdens nachtelijke verrassingsaanvallen werd de vlag van de ‘tegenstander’ verbrand, sokken gevuld met stenen dienden als wapen en de eerste slachtoffers bleven niet lang uit. Na verscheidene pogingen om de groepen te bedaren, verzon de wetenschapper die het experiment leidde, een derde partij en kreeg via deze gemeenschappelijke vijand de twee groepen op één lijn. Voetbalgeweld Als je aan agressie denkt, dan komt hooliganisme al snel in je op. Jonge, kortgeschoren ‘supporters’ die met stoeltjes staan te zwaaien zijn regelmatig op de televisie te zien. Van die aggressievelingen is negen op tien en jonger dan vijfentwintig jaar. Wat weinig mensen weten is dat die uiting van agressie ook de oorspronkelijke bedoeling van voetbal was, vertelt Roel. De bakermat van dit populaire spel ligt in Engeland. Iedereen mocht meedoen en de enige regel was dat wapens verboden waren op het veld. Regels zijn er om te breken en in 1321 noteren we het eerste geval van voetbalgeweld toen een kanunnik in één beweging de bal wegtrapte én met een mes een been van een speler openhaalde. Genetische etter De manier waarop je wordt opgevoed, is belangrijk maar volgens Marcel Roel zijn je persoonlijkheid en karakter genetisch bepaald. “Je kunt wel degelijk een genetische aanleg hebben om een etter te zijn.” Dit blijkt uit een tweelingenonderzoek waar twee kinderen sinds de geboorte afzonderlijk van elkaar en op een andere manier werden opgevoed. Tot aan de volwassenheid vertonen ze veel verschillen maar dan komt de genetisch bepaalde aard boven en verdwijnen die verschillen. Dankzij de sociale controle blijft agressie onder mensen vrij beperkt blijft, meent Roel. We hebben een stelsel van regels ontworpen die als doel hebben ons zelfbeheersing op te leggen. Dat aan die zelfbeheersing nog gewerkt moet worden, merken we elke dag tijdens het journaal. Alsof tweehonderd miljoen doden nog niet genoeg is. /.

De culturele top 5 van Joep Huiskamp Stafmedewerker In- en externe betrekkingen Een top vijf samenstellen is een vorm van culturele benchmarking. Wie zo’n lijstje ook nog eens aan de openbaarheid prijsgeeft, verschilt niet zo veel van de urinerende reu die zijn territorium afbakent of van de bodybuilder die zijn spierbundels laat rollen. Terwijl het in het licht der eeuwigheid natuurlijk allemaal niet zo veel voorstelt, want in deze post-postmoderne dagen wordt er bijna iedere week van cultureel behang gewisseld. Daarom deze (vrij willekeurige) top vijf, het resultaat van een weekje zappen door New York. Twee weken geleden was ik er voor het eerst en ik ben nu nog aan het afkicken van die overdosis cultuur. 1. Het Guggenheim museum. Spiraalvormige witte bruidstaart, ontworpen door Frank Lloyd Wright, met een overdonderende tentoonstelling rond Francesco Clemente. Meer dan tweehonderd stukken van deze Italiaanse kameleon. 2. Vladimir Nabokov. Het antiquariaat Horowitz biedt een serie eerste drukken van Nabokov te koop aan, uit de verzameling van Morris Bishop, vriend van deze grote Russisch-Amerikaanse tovenaar. Bijzondere exemplaren, met opdracht en vlindertekeningen die Nabokov ooit voor zijn vrouw Vera maakte. Voor de kapitaalkrachtige liefhebber: een eerste druk van Pnin, de roman over de ontheemde ‘ideaal kale’ professor Timofej Pnin. Vraagprijs twintigduizend dollar. 3. ‘Bringing out the Dead’. Nieuwste film van de regisseur van Taxidriver. Nachtelijk New York als Dante’s Hel, gezien door de ogen van een doorgedraaide ziekenbroeder (Nicholas Cage), die in zijn ambulance door de straten van Manhattan scheurt, op zoek naar verlossing. Geweldige soundtrack (onder andere met TB sheets van Van Morisson). Gezien in een bioscoop waar het voltallige personeel je na afloop luidkeels bedankt ‘for choosing Loewe’s theatres’. Zouden bij Plaza Futura toch raar van opkijken. Bonus: na afloop van de voorstelling sta je op straat meteen weer in het décor van de film. 4. ‘Ruby My Dear’ Thelonious Monk Quartet. Met John Coltrane op tenorsax, opgenomen in New York in 1957. Is Jazz dood? Geen idee. Monk en Coltrane in ieder geval wel, maar hun muziek haalt met gemak het volgende millennium. 5. Manhattan. Zelfs de religieuze cultuur ligt op straat. Bij het hoofdkwartier van de VN (Hitchcock!) stuit je op een drumconcert van Japanse Boeddhisten; een paar blokken verder bij St. Patrick’s Cathedral omstuwen Ierse nonnen het gebalsemde lichaam van Theresia van Lisieux (op RK wereldtournee!); en tenslotte raakte de argeloze wandelaar een straat verderop verzeild in een processie van Peruaanse New Yorkers die met veel religieus misbaar hun Heiligenbeelden door de stad zeulen. /.

/Eindhovense funk en jazz ‘Zelfs de barkrukken lopen warm op de Ducks-groove’. Een band die barkrukken zover krijgt moet wel iets in huis hebben. Ducks blijkt zo’n band te zijn. Met een mix van jazz en funk hebben ze in de Eindhovense funkscene een sterke reputatie opgebouwd. Zang, rap en rhythm in een swingende ambiance met een mix van eigen repertoire en nummers van onder meer Jamiroquai en de Brand New Heavies. Zondag 7 november spelen ze vanaf 17.00 uur in Muziekcafé De Groot, Wilheminaplein 8, te Eindhoven. /The Phantom Jam Dat op televisie niet alleen soaps, slapsticks of actiefilms uitgezonden worden, bewijst Noorderlicht (VPRO) elke dinsdag. Op 9 november om 20.25 uur kun je op Nederland 3 kijken naar ‘The Phantom Jam’, een documentaire over onverklaarbare files. Files die zonder enige duidelijke reden ontstaan en ook weer verdwijnen. Wist je bijvoorbeeld dat het fenomeen file zelf een snelheid heeft van 15 kilometer per uur? Nee? Kijken dan. /Reggae Sundance Na het uiterst succesvolle Reggae Sundance Festival in de stralende zomerzon duikt de Reggae Sundance Posse weer de Effenaar in. Eerst speelt Third World: een Jamaicaanse band met twee ex-bandleden van Inner Circle en Stevie Wonder als producer. Het hele zaakje wordt opgewarmd door de Groningse Five 4 Vibes die een door soca, salsa en hiphop geïnspireerde rootsreggae brengen. Aansluitend is er de Reggae Sundance Afterparty met DJ Sound of Covenant. Dit alles vindt plaats in de Effenaar op vrijdag 5 november vanaf 20.30 uur. De entree bedraagt 25 gulden. /Literatuur Jack van Hoek komt op zondag 7 november om 15.30 zijn nieuwe boek ‘Actieve Depressie’ presenteren in Café Kraaij&Balder te Eindhoven. Tevens zal Guus Boers een carnavalskraker presenteren met muziek van Boers en tekst van Van Hoek. Aansluitend is er weer een literair open podium. /.