/Voorpagina /Mensen /Nieuws /Opinie /Cultuur /Studentenleven /Achtergrond /English page /Onderzoek /Reportage /Bestuur /Ruis /Harmpje /Colofon

/Faculteits Berichten /Vacatures /Mensa /Oude cursors /pdf formaat /TUE /Zoeken:

jaargang 42, 8juni 2000 Reportage

Leraar is geen populair beroep. De student die voor een technische studie kiest om zo leraar in een exact vak te kunnen worden, is een uitzondering. Allesbehalve een uitzondering zijn de afgestudeerden die na een aantal jaren spijt krijgen van hun keuze voor een bepaalde werkkring en dan alsnog leraar willen worden. Op de TUE kunnen ze via de Technische Universitaire Lerarenopleiding (TULO) een éénjarig programma hiervoor volgen. In zijn loopbaan zette Ad van den Kieboom een op het eerste gezicht opmerkelijke stap. Na zijn studie Natuurkunde aan de TUE werd hij management trainee bij General Electric Plastics. Tweeënhalf jaar later zat het traineeship erop en de kunststofindustrie in een dip. Hij stapte over naar de afdeling reseach en development van Océ Van der Grinten, waar hij zes jaar werkte. Toen lonkte het zelfstandig ondernemerschap en met een compagnon maakte hij plannen voor een eigen bedrijf. De opzet lukte niet en Ad vroeg zichzelf af: ‘wat nu?’ Hij besloot de Technische Universitaire Lerarenopleiding (TULO) in Eindhoven te volgen. De oud-TUE’er vindt het niet zo’n vreemde stap. “Leraar zijn in het tweede fase onderwijs vind ik een beetje te vergelijken met het zelfstandig ondernemerschap. Dat trekt me nog steeds. Als ik de opleiding heb afgerond, wil ik opnieuw proberen een eigen bedrijf (carrière counseling) op te zetten en parttime gaan werken als leraar. In het onderwijs is dat goed mogelijk.” Wat is de TULO? Aan de drie technische universiteiten is het mogelijk een eerstegraads onderwijsbevoegdheid te halen voor de vakken wiskunde, natuurkunde of scheikunde. De opleiding (42 studiepunten) is voor een groot deel in te passen in het bestaande studie-programma voor TUEÕers. De opleiding na het afstuderen volgen, kan ook. Het bijzondere aan de Eindhovense Technische Universitaire Lerarenopleiding is dat cursisten het hele jaar door kunnen instromen. Kijk voor meer informatie op www.phys.tue.nl/TULO/. Op go.to/dioleten kun je een voorbeeld zien van een opdracht die cursisten hebben uitgevoerd om ICT in het onderwijs te integreren. Spijtoptanten Volgens drs. Wilma Groenendaal, coördinator van de TULO, bestaat het grootste deel van de cursisten aan de Eindhovense TULO uit mensen zoals Ad. “Deze spijtoptanten zoals wij ze noemen, willen na een aantal jaren iets anders. Daarvoor hebben ze heel verschillende redenen. Sommigen hebben zich met een mooi salaris en een hoge status het bedrijfsleven in laten lokken en komen er na verloop van tijd achter dat ze daar toch niet gelukkig zijn. Er melden zich ook veel gepromoveerden die na jaren nog steeds geen vast contract hebben en nu wel eens wat vastigheid willen. Er zijn mensen met een eigen bedrijfje die deze opleiding erbij doen en we krijgen mensen via het arbeidsbureau. Daarnaast zijn er veel cursisten die er wel eens aan gedacht hebben om het onderwijs in te gaan, maar daar om wat voor reden dan ook aanvankelijk vanaf hebben gezien. Ze zagen dit beroep als een fuik waar ze niet meer uit komen. Eens leraar altijd leraar. Die mensen vergeten dat je in praktisch elk beroep vaak in dezelfde werkzaamheden vervalt.” Toch is ook Bart Erich bang dat hij blijft hangen in het beroep van leraar. Daarom volgt hij het TULO-programma tijdens zijn studie Natuurkunde aan de TUE. “Ik heb het gevoel dat ik op deze manier na mijn studie makkelijker kan kiezen voor een andere baan. Bovendien ben ik nu niet een jaar extra kwijt.” Dat Bart het onderwijs in gaat, staat voor hem nog helemaal niet vast. “Ik vind het leuk om over mijn vakgebied te vertellen, maar daarvoor hoef ik niet per se leraar te worden. Voorlichter is bijvoorbeeld ook een mogelijkheid. Daarnaast werk ik graag met jongeren. Het belangrijkste is echter dat ik iets doe wat ik leuk vind.” Er zijn genoeg studenten aan de TUE die net als Bart Erich meer willen dan alleen vakinhoudelijk bezig zijn, aldus Wilma Groenendaal. “Echt niet alle technische studenten zijn ‘nerds’. Deze mensen zoeken sociaal contact en denken dat bij de lerarenopleiding te vinden. Anderen vinden dat bijvoorbeeld bij Studium Generale of TDO.” Groenendaal weet dat er nauwelijks studenten zijn die aan de TUE gaan studeren om zo (eerstegraads) docent te kunnen worden. “Vaak komen studenten er tijdens hun studie achter dat het onderwijs wellicht iets voor hen is. Binnenkort willen we een quickscan houden onder studenten om te vragen waarom ze al dan niet voor de TULO kiezen. Dat hebben we nog nooit gedaan.” Zwaar Een kleine veertig studenten telt de opleiding momenteel, in de leeftijd tussen de twintig en vijftig jaar. De afgelopen vijf jaar is er een lichte stijging te zien in het aantal instromers, weet Wilma Groenendaal. De TULO in Eindhoven leidt de bulk van de eerstegraads leraren wiskunde, natuurkunde en scheikunde in Nederland op. Zo zijn er landelijk ongeveer twintig TULO-cursisten wiskunde waarvan er dertien in Eindhoven worden opgeleid. “Er is heel weinig uitval. Slechts een enkeling maakt de opleiding niet af”, aldus de coördinator. “Dat komt omdat de opleiding maar een jaar duurt, dat is te overzien. Ook wordt de keuze op een iets hogere leeftijd bewuster gemaakt. Wel duurt ’t soms lang voordat studenten de laatste opdrachten afronden, omdat ze al zo druk bezig zijn met lesgeven.” Eenmaal voor de klas merken sommigen dat het beroep (te) zwaar is. Zij kunnen het niet aan. Naast het lesgeven moeten leraren lessen voorbereiden, proefwerken maken en nakijken, vergaderingen bijwonen, vernieuwingen in het vakgebied bijhouden en buitenschoolse activiteiten organiseren of bijwonen. Bovendien zijn er in het onderwijs voortdurend nieuwe ontwikkelingen. Denk maar aan het studiehuis, dat vraagt heel andere didactische vaardigheden dan klassikaal onderwijs. Ook de orde in de klas bewaren kan heel veel energie vragen. Bart: “Tijdens mijn stage had ik onder meer een 3-Havo. Die klas was vrij pittig. Er ging wel eens meer tijd zitten in het handhaven van de orde dan in het lesgeven.” Een dergelijke ervaring heeft Ad ook. “Aan mijn 3-atheneum klas heb ik mijn handen vol. Ze hebben heel veel afwisseling nodig willen ze geboeid blijven en dat vraagt de nodige creativiteit.” De financiële kant is volgens Groenendaal geen belangrijke reden om af te haken. “Vroeger begon je in schaal 7 en duurde het heel lang voordat je een fatsoenlijk salaris had. Nu zitten eerstegraads leraren in schaal 10” (maximaal 6581 gulden). Onbevoegd Nog voordat ze aan de TULO zijn begonnen, geven de meeste cursisten al les. Zo nijpend is het tekort aan leraren. Zolang een docent niet bevoegd is, moet een school vrijstelling aanvragen bij de inspectie. Volgens een nieuwe wet zijn dergelijke docenten verplicht om binnen twee jaar hun diploma te halen. Ad van den Kieboom werkt sinds september vorig jaar op het Prisma-college in Breda. “Op maandag had ik een gesprek, op dinsdag was ik aangenomen en de week daarop stond ik voor de klas”, vertelt Ad. “Het mooie is dat mijn parttime baan het praktijkgedeelte van de opleiding vormt. De helft van deze studie wordt zo indirect door de school betaald.” Volgens Ad zouden meer mensen de overstap van het bedrijfsleven naar het onderwijs moeten maken. “Je brengt veel kennis en ervaring mee, waar je vooral in het tweede fase onderwijs voordeel van hebt. Samenwerken in groepen bijvoorbeeld, dat gebeurt in bedrijven vaak om problemen op te lossen.” Vakinhoudelijk verliep de overgang naar het onderwijs probleemloos. Dat komt, denkt Ad, omdat de fundamenten van de natuurkunde niet veranderen. Bart vindt ’t wel handig dat ie nu nog af en toe z’n kennis kan bijspijkeren. “Als je iets uitlegt moet je precies weten hoe het zit. Bepaalde onderwerpen vind ik nog moeilijk om uit te leggen.” Bij de lerarenopleiding ligt de nadruk echter op de didactische vaardigheden, omdat de vakinhoudelijke kennis tijdens de studie wis-, natuur- of scheikunde aan bod komt. Ad raadt studenten die belangstelling hebben voor het onderwijs aan een keer bij een docent in de klas te gaan zitten. “Het onderwijs is de laatste jaren zo veranderd, dat kun je niet meer vergelijken met de tijd dat je zelf nog op school zat.” /.