/Voorpagina
/Mensen
/Nieuws
/Opinie
/Cultuur
/Studentenleven
/Achtergrond
/English page
/Onderzoek
/Reportage
/Bestuur
/Ruis
/Ranzigt
/Colofon
/Faculteits Berichten
/Vacatures
/Mensa
/Oude cursors
/pdf formaat
/TUE
/Zoeken:
/ Cursor nummer 3 nummer 5

jaargang 43, 7 juni 2001


Bestuur

Untitled Document

Te Beest: "Goed overwegen waar we ons geld aan willen uitgeven"
Geld/Fred Gaasendam
Foto/
Bram Saeys
"We zullen heel wat spaarzamer moeten worden dan nu het geval is", zegt collegelid drs. Willem te Beest. Het is niet zo dat de TU/e het geld over de balk gooit. Er zijn echter een aantal ontwikkelingen die nopen tot bezinning van de uitgaven. Jaarlijks krijgt de universiteit tien miljoen gulden minder uit de eerste geldstroom. De TU/e is nog niet echt gewend aan deze jaarlijkse derving van inkomsten. We moeten nog beter dan anders kijken waar we ons geld aan willen besteden", aldus Te Beest. Een voorbeeld daarvan is het bijgestelde Masterplan. Cursor sprak met hem daarover en over de financiën van de TU/e.


Het zal de universiteiten in Nederland nog lang bijblijven, de 'gift' van de vorige minister Ritzen: tot 1 januari 1995 financierde het ministerie rechtstreeks nieuwbouw, renovatie en onderhoud van de universiteitsgebouwen. Vanaf die datum echter kregen de universiteiten zelf de taak huisvesting te bekostigen. Ritzen was in de ogen van zijn critici vaak veel te bemoeizuchtig in zaken als onderwijs en onderzoek. Maar de universitaire gebouwen werden zonder veel omhaal gegund aan de instellingen, evenals de onderhoudskosten en het achterstallige onderhoud. De TU/e heeft veel gebouwen in de renovatiegevoelige leeftijd: rond de veertig jaar of ouder. Daarom besloot het vorige College van Bestuur tot een grootscheeps renovatie- en nieuwbouwplan, met als doel onder ander de hoge onderhoudskosten omlaag te brengen én het aantal vierkante meters terug te brengen.

Overspannen bouwmarkt
De TU/e was er met zijn Masterplan uit 1994 redelijk vroeg bij. Inmiddels zijn ook andere universiteiten bezig met grote verbouwingsplannen. Zo is de TU Delft nu bezig met een stedenbouwkundig masterplan en gaat de Universiteit Twente 260 miljoen lenen om een nieuw vastgoedplan te realiseren. De totale operatie in Twente gaat zo'n 400 miljoen kosten en is dus qua omvang enigszins vergelijkbaar met het Masterplan van de TU/e. De lening van 260 miljoen vergt aan rente en aflossing jaarlijks zo'n 26 miljoen gulden, aldus het universiteitsblad UT-Nieuws. Dat geld zal moeten worden opgebracht door hetzij het vergaren van extra inkomsten, hetzij door stroomlijning van interne processen. Verder wil men in Twente de UT-grond te gelde gaan maken, onder andere voor de vestiging van een business- en sciencepark.
Ook de Katholieke Universiteit Nijmegen heeft voor de komende jaren flinke bouwplannen in gedachten: voor zeker 400 miljoen gulden komen er onder andere een nieuwe bèta-faculteit, het gebouw Gymnasion en wordt de bibliotheek gerenoveerd.

Al deze bouwplannen zullen te duchten krijgen van de op dit moment overspannen bouwmarkt. De aannemerstarieven stijgen hard, met als gevolg dat een aantal bouwprojecten duurder uitpakt dan was begroot. Zo wordt de bibliotheek van de Universiteit Utrecht 55 miljoen gulden duurder dan was begroot. De Hogeschool voor Arnhem en Nijmegen heeft eind april een streep gehaald door de bouwplannen voor een faculteit, omdat de prijs voor het nieuwe gebouw maar liefst een kwart duurder werd.
De overspannen bouwmarkt is er onder andere de oorzaak van dat het College van Bestuur van de TU/e met een kritische blik is gaan kijken naar het inmiddels al weer zes jaar oude Masterplan van de TU/e. Als we zo doorgaan, wordt het plan 100 miljoen duurder dan begroot, zo deelde het CvB de Universiteitsraad mee in de U-raadsvergadering. Maar de overspannen bouwmarkt is niet de enige reden voor een herijking van het oude Masterplan.
"Als je kijkt naar de huidige stand van zaken, moet je constateren dat heel wat ontwikkelingen van de laatste jaren niet verdisconteerd zijn en konden zijn in het Masterplan uit 1994," aldus drs. Willem te Beest van het College van Bestuur. "Het aantal studenten bijvoorbeeld is veel harder gestegen dan in het plan gesteld was. Daarbij is de studieduur gewijzigd en hebben we nu opleidingen van vijf jaar. Dat betekent dat de huidige generatie studenten een jaar langer rondloopt op de universiteit. Bovendien hebben we een aantal instituten erbij gekregen waarmee van tevoren geen rekening gehouden was. Denk maar EESI, DPI en Eurandom. Ook hebben we twee nieuwe faculteiten erbij gekregen: Biomedische Technologie en Industrial Design. Wat echt ingrijpt op het ruimtegebruik is OGO, het ontwerpgerichte onderwijs. Daardoor blijven de grote collegezalen leeg en wordt er een groter beroep gedaan op kleine ruimtes. Verder zijn de eisen op het gebied van arbo en milieu de laatste zes jaar geweldig toegenomen, en ook de daarmee gemoeide gelden."
De grootste tegenvallers waren echter de fors toegenomen kosten voor de renovatie van E-hoog en het Hoofdgebouw. "We hebben de Rijksgebouwendienst gevraagd een contra-expertise te maken voor de renovatiekosten van deze twee gebouwen. Die vallen veel hoger uit dan in 1994 begroot was. Gelukkig hebben we dat vooraf geconstateerd en niet op een moment dat we het geld al goeddeels hadden uitgegeven."

IJken
Eén van de oorzaken voor de toegenomen kosten zijn de aannemerstarieven. "De bouwmarkt is overspannen", analyseert Te Beest. "Daarbij hebben we niet echt aantrekkelijke klussen voor een aannemer. Wat wij willen is immers niet standaard en daarom risicovoller. Een aannemer zit niet te wachten op een grootscheepse renovatie zoals we die nu voor de faculteit Bouwkunde aan het doen zijn. Het liefste werkt een aannemer aan standaardklussen zonder al te veel risico. Dat is bij ons niet het geval en dat zie je dan ook in de prijzen terug."
Renovaties als die van het Hoofdgebouw zijn ook om andere redenen duur. Er is nogal wat asbest verwerkt in onze gebouwen. Om dat te verwijderen zijn er, ingevolge de nieuwe arbowet, allerlei extra maatregelen noodzakelijk die uiteraard nooit goedkoper zijn, maar altijd duurder. "Het is wat naïef om te denken dat zo'n plan als ons Masterplan jarenlang meegaat zonder bijgesteld te hoeven worden", aldus Te Beest. "Een mij goed bekende hogeschool bijvoorbeeld heeft nog niet zo lang geleden een gebouw in gebruik genomen dat een planperiode had van vijf jaar. De ene helft van het gebouw bevatte kamers voor de leraren, de andere helft van het gebouw collegezalen. Halverwege deed probleemgestuurd onderwijs zijn intrede. Dat stond haaks op de inrichting van het gebouw. Uiteindelijk zijn de kamers van de leraren PGO-ruimtes geworden en zijn de collegezalen verbouwd tot lerarenkamers. Precies andersom dus dan in de oorspronkelijke plannen, nog geen vijf jaar oud, was bedoeld."
Maar 100 miljoen in één keer is misschien toch wat veel. Had het CvB niet vaker moeten ijken of het plan nog aan de werkelijkheid voldeed? "Is gebeurd", aldus Te Beest. "En wat tot nu toe is gebouwd of aanbesteed is in grote lijnen binnen budget gebleven. Maar je moet je realiseren dat we nog niet eens halverwege zijn en nu staan we voor een paar zeer grote operaties. Als die over het budget heengaan, heb je meteen te maken met heel grote bedragen. Dit is dus het moment om eens goed na te denken wat we precies willen gaan doen met de rest van die 450 miljoen. Op dit moment wordt er aan een aantal scenario's voor de toekomst gewerkt. In een van die scenario's wordt E-hoog afgestoten. Maar dat hoeft niet echt te gebeuren. Het is nog maar een scenario. In een ander scenario wordt gekeken of er niet een andere bestemming gevonden kan worden voor de grote collegezalen in het Auditorium. Misschien moeten we ook de W-hal afstoten. Let wel: dit zijn nog maar ideeën. Op redelijk korte termijn moeten we hierover concrete besluiten gaan nemen."

Opletten
Kijken naar de kosten van het Masterplan klemt des te meer nu duidelijk wordt dat de TU/e, in de woorden van Te Beest, "nog niet zo makkelijk meebeweegt" met de jaarlijks minder groot wordende eerste geldstroom. "We krijgen elk jaar tien miljoen gulden minder van het ministerie. Dat vangen we niet op met het geld uit de tweede en derde geldstroom, omdat we daar niet kostendekkend bezig zijn en omdat het geoormerkte bedragen betreft. Kijk naar onze jaarverslagen van de afgelopen jaren en je ziet dat we langzaam van een positief saldo terugzakken naar een negatief saldo. In 1996 hadden we een resultaat van 20 miljoen, in'97 25 miljoen, in '98 17 miljoen, in '99 1 miljoen en in 2000 zaten we voor het eerst negatief met ­2 miljoen. We passen ons uitgavenpatroon dus niet voldoende aan aan de verminderde inkomsten. Nu is dat niet zo onlogisch: we hebben bijvoorbeeld veel meer studenten, terwijl we minder moeten uitgeven. Dat is niet makkelijk. Dit jaar zullen we zeker scherp moeten opletten, want het eerste kwartaal hebben we al afgesloten met een verlies. We moeten goed overwegen waar we ons geld aan willen uitgeven. Als we aan iets nieuws beginnen, moeten we ons ook direct afvragen waar we mee stoppen. We moeten ons er rekenschap van geven dat we niet zo flexibel zijn als een fabriek die auto's maakt. Aan bijna alles wat we doen zitten namelijk meerjarige verplichtingen vast. Dat betekent dat we moeten focusseren en scherp moeten kiezen, ook in onderzoek."

Het is niet gezegd dat er in de toekomst uitzicht is op betere tijden. De TU/e heeft op dit moment last van de regel in het huidige bekostigingssysteem dat de inkomsten vooral bekeken worden naar rato van het aantal geslaagde studenten. Gezien de forse toeloop van het aantal studenten zou dat betekenen dat we over een paar jaar een toenemende eerste geldstroom gaan krijgen. Maar Te Beest waarschuwt voor te veel optimisme: dit systeem heeft, door de bachelor-masterstructuur, zijn langste tijd alweer gehad. Er wordt al gewerkt aan een nieuw systeem, dat niet voordelig uitpakt voor de TU/e.
Het blijft dus zoeken naar een optimale besteding van de toegewezen gelden. Het CvB heeft in ieder geval al besloten tot een selectieve vacaturevervulling bij het wetenschappelijk personeel, een maatregel die hard is aangekomen bij de faculteiten./.

[an error occurred while processing this directive]
[an error occurred while processing this directive]













Website Cursor