Untitled Document
Een avond 'Alive on the Grid'
De Cave als portaal tot een vr-gemeenschap
Virtual reality/Hessel Rippe
Foto's/Bart Overbeeke
Ik zweef door een aaneenschakeling van open kubussen. De
ribben hebben psychedelische kleuren en samen met een groene robot
en een in zwarte toga gehuld heerschap wandel ik door een onbestemde
realiteit. Felkleurige bollen draaien in de ruimte en trekken
je naar een andere wereld. De bollen zijn subwerelden; bolvormige
deuren naar een andere werkelijkheid. Op onze onschuldige ontdekkingsreis
gaan we van de muziekkamer naar een klassiek Grieks theater en
eindigen in een disco. Ik schuif dichter tegen de groene robot
aan. Haar driedimensionale heupen wiegen sensueel over de dansvloer.
Virtual reality: Maak me gek!
Als onderdeel van het Ars Electronica Festival in Linz organiseert
EncART in samenwerking met V2 Lab en de TU/e een speciale besloten
sessie voor 'Alive on the Grid'. Een week lang wordt op de locatie
van de Stichting Academisch Rekencentrum Amsterdam (SARA) de supercomputer
gebruikt als portaal naar een virtual reality wereld. Uniek aan
dit project is dat in deze gemaakte werkelijkheid kan worden
gecommuniceerd met anderen. Deze treden de virtual reality wereld
binnen via een Cave (Cave Automatic Virtual Environment) die verspreid
staan over de wereld. In Amsterdam, Linz, Chicago, Boedapest en
het Zweedse Umeå kan er worden ingelogd in een virtuele
wereld die voor het eerst ruimte biedt aan meerdere gebruikers.
Bezoekers manoeuvreren door middel van een portable muis en dragen
een LCD-bril, waarmee het driedimensionale effect wordt bereikt.
Deelnemers kunnen hun eigen virtuele uiterlijk, ofwel 'avatar'
selecteren. Compleet met een foto-
realistisch 3D-gezicht en de mogelijkheid om het 'real time' aan
te passen. De avatar van ieder bezoeker voegt zich bij de andere
participanten op het netwerk om deze vr-omgevingen te ontdekken.
Bezoekers, die communiceren en interacteren via hun avatars, hebben
de mogelijkheid de werelden die ze bezoeken te vormen en te veranderen
door 'geesten' van zichzelf achter te laten, die zichtbaar zijn
voor anderen. Of er nu mensen in de Cave zijn of niet, de vr-omgevingen
gaan door met groeien en het verzamelen van informatie van afwezige
deelnemers aan de 'Grid'.
Supercomputer
'Alive on the Grid' vraagt om een supercomputer. De TU/e heeft
begin december 1998 samen met de Universiteit Twente en SARA de
Cray Origin 2000 van 17 miljoen gulden gekocht, die op dit moment
de grootste computer in Nederland is. De computer heeft maar liefst
128 parallelle processoren, een Ram-geheugen van 56 gigabytes
en een diskcapaciteit van 0,5 terabytes. Ter vergelijking; een
doorsnee pc heeft 32 megabytes geheugen tot zijn beschikking.
Daarvan heb je er 1750 nodig om het geheugen van deze ene supercomputer
te evenaren. Vergeleken met een werkstation kun je stellen dat
de Cray Origin 2000 de rekenkracht heeft van ongeveer 125 werkstations.
De Cave, de ruimte waar de virtual reality ervaring wordt opgedaan,
bestaat uit drie wanden en een vloer waarop geprojecteerd wordt.
Deze Cave werd in 1991 ontwikkeld door Daniel J. Sandin en Tom
DeFanti en werd 1996 naar de opening van het Ars Electronica Center
gebracht. Vooral Sandin heeft zich bezig gehouden met het ontwikkelen
van dit virtual reality theater. Sandin is directeur van het Electronic
Visualization Laboratory (EVL), professor aan de School of Art
and Design aan de Universiteit van Illinois in Chicago en als
medewerker verbonden aan de National Center for Supercomputing
Applications (NCSA). EVL brengt een mix van kunst en wetenschap
en concentreert zich op de ontwikkeling en plaatsing van netwerkgerelateerde
virtual reality, dat wil zeggen, vr-werelden die door mensen op
afstand bekeken en veranderd kunnen worden.
De Cave in Amsterdam werkt met stereoprojectie. Om met een onvertraagde
verwerking de beelden zo accuraat mogelijk te krijgen, draait
de supercomputer op volle toeren. De computer moet steeds berekenen
wat ver weg is en daarom niet zo scherp hoeft te worden afgebeeld
en wat dichtbij is en dus veel gedetailleerder te zien moet zijn.
Virtual reality wordt ingezet voor diverse doeleinden. Tijdens
de demonstratie van de Cave wordt getoond hoe een dokter virtueel
een operatie kan uitvoeren en daarbij meteen kan zien wat voor
complicaties er zich voor kunnen doen. Op deze manier kan de operatie
tot in de puntjes worden voorbereid. De Cave stelt de dokter of
ander medisch personeel in staat om een driedimensionaal idee
te krijgen van de bouw van het lichaam en zijn onderdelen. Een
druk op de portable muisknop zorgt ervoor dat bijvoorbeeld het
botweefsel eruit wordt gelicht, wat de voorbereiding makkelijker
maakt.
Ook voor architectonische middelen kan virtual reality worden
ingezet. Architect Rem Koolhaas ontwierp een herontwerp voor het
Illinois Institute of Technology in Chicago. Het ontwerp kon aan
de opdrachtgever worden gepresenteerd zonder dat deze er voor
naar Amsterdam hoefde te komen. Het gehele gebouw kon in de Cave
virtueel worden bezocht en bekeken. Het is op deze manier makkelijker
fouten te ontdekken, dan die te moeten aflezen van een tweedimensionale
blauwdruk. Het grote voordeel van de Cave is dat de bezoeker een
LCD-bril krijgt die het ruimtelijke effect oproept. Het gebruik
van een vr-helm stelt slechts één iemand in staat
de vr- wereld te zien. Nu kunnen meerdere mensen in een ruimte
dezelfde wereld ervaren en daardoor makkelijker overleg voeren
met betrekking tot de bouw.
Superman
Zo wordt tijdens de demonstratie ook het Van Abbemuseum getoond,
waar doorheen kan worden gelopen. Makkelijk nu het museum zelf
gesloten is vanwege een grote verbouwing. Ook wordt de grote markt
in Brussel aangedaan. Na eerst het plein langsgelopen te hebben
laat virtual reality zijn extra voordelen zien. We stijgen op
en vliegen als superman over de markt, alles in vloeiende bewegingen.
Je geest is wel onderhevig aan deze rare gewaarwording. Het beeld
dat je ziet in de Cave beweegt terwijl je zelf stilstaat. De bewegingen
die je al zwevend door de lucht maakt, geven je het gevoel tegen
te moeten sturen of de houding van je lichaam te veranderen, uit
angst dat je tegen de wanden van de huizen te pletter vliegt.
Deze vreemde perceptie van de werkelijkheid gaat verder. De Cave
is ook ingezet tijdens een onderzoek naar de menselijke psyche,
uitgevoerd door de Universiteit van Amsterdam. Mensen die lijden
aan hoogtevrees werden in de Cave geplaatst en via een programma
hoog bovenop locaties in Amsterdam gezet. De illusie van diepte
was zó levensecht, dat de proefpersonen hetzelfde gevoel
ervoeren als ze daadwerkelijk daar hadden gestaan.
'Alive on the Grid' laat een wereld van morgen zien. Een wereld
die de deuren opent voor meerdere participanten binnen dezelfde
virtuele wereld. Was virtual reality eerst een individuele aangelegenheid,
nu kan er worden gecommuniceerd en geïnteracteerd met andere
bezoekers. De Cave bezorgt meerdere mensen dezelfde vr-ervaring,
ondanks dat er nog altijd maar een iemand verantwoordelijk is
voor het manoeuvreren. De toekomst ziet er door de LCD-bril rooskleurig
uit. Het geheel kan nu alleen nog draaien op een op volle toeren
werkende supercomputer, maar de (virtuele) wereld ligt open. Overigens
bleek de groene robot, een man met een baard in Chicago te zijn./.
