Vox Academici

Een nieuwe rubriek in Cursor heet Vox Academici, de stem van de academicus. Hier is ‘academici’ de tweede naamval van academicus, niet het meervoud.
De academicus van dienst in Cursor 9 was Richard Gill, hoogleraar mathematische statistiek in Leiden. Hij leidt een actie van statistici in binnen- en buitenland voor heropening van het proces tegen Lucia de B. Aanleiding is een berekening van Henk Elffers, hoogleraar ‘empirical research into criminal law enforcement’ aan de VU - dus niet in Leiden zoals in Cursor staat. Elffers heeft, als ‘expert’ bij de rechtszaak, een kans uitgerekend die iedere leek (ten onrechte) interpreteert als ‘de kans dat Lucia onschuldig is’. Hij krijgt daar een heel klein getal uit: één op 324 miljoen. Gill heeft een soortgelijke kans uitgerekend en vindt één negende, zeer veel groter, maar toch is ook bij hem het complement van die kans, dat wil zeggen (voor leken) de kans dat Lucia schuldig is, nog bijna 90 procent.
Een aantal andere statistici heeft ook kansen uitgerekend; niemand vindt zo’n kleine waarde als Elffers, die nu door de statistische gemeenschap wordt verketterd - niet helemaal zonder reden, want hij is ondoordacht te werk gegaan. Oud-hoogleraar Piet Groeneboom haalt in zijn weblog zelfs uit naar de UvA-hoogleraar van wie Elffers ‘verkeerde statistiek’ geleerd heeft: de verstandige toegepast statisticus Hemelrijk (†).
Lucia verdient een nieuw proces, en misschien vrijspraak, want er is buitengewoon slordig omgesprongen met waarnemingen, en niet alleen door statistici. Maar wat door deze affaire vooral zal worden bevestigd, is het bekende vooroordeel dat je ‘met statistiek alles kunt bewijzen’ en dat, zoals zelfs Fokke en Sukke weten, statistici het nergens over eens zijn.

Fred Steutel, emeritus hoogleraar kansrekening en statistiek