Om viool, piano of gitaar te spelen, hoef je niet per se vingers te hebben. Student Werktuigbouwkunde Johannes Heldens ontwierp een instrument dat reageert op de aanraking van lichtbundels. Twee 'muzikale' robots spelen mee en dagen het publiek uit tot een wedstrijdje musiceren.

“Mijn begeleider kwam op het idee toen hij eens een dj muziek zag maken door licht aan te raken”, vertelt Heldens. “Mijn opdracht was om met robots een vergelijkbare show te maken.” De masterstudent ging met het idee aan de slag en ontwierp een interactief muziekspel. Op een podium staan twee robots opgesteld, elk aan de uiterste zijde van het podium. Tussen hen in schijnen acht gekleurde lampen vanuit de vloer omhoog. Dit zijn de lampen waarmee de menselijke spelers muziek kunnen maken. In de lampen zit een infraroodzender verwerkt. Zodra een hand de infraroodgolven tegenhoudt, weerkaatst het licht tegen een sensor in de lamp. Een computerprogramma zet het signaal van de sensor om in geluid.

“De hoek waaronder de lichtgolf terugkaatst, zegt iets over de afstand van de hand”, zegt Heldens. “Daarvan kun je gebruik maken: je kunt bijvoorbeeld de toonhoogte aanpassen met je hand, of het volume.” De robots 'bespelen' het licht op dezelfde manier: aan de voet van elke robot schijnen vier gekleurde lichten omhoog. De robots hebben een beweeglijke romp met een grijparm, die door het licht kan zwaaien.

“Er bestaan al systemen om via licht muziek te maken, maar daarbij moeten de spelers vaak een speciale handschoen gebruiken. Dat is bij dit systeem niet nodig. Ook de combinatie met robots is nieuw. Je zou een robot kunnen laten drummen, terwijl de menselijke deelnemers piano spelen.”

Die combinatie maakt ook de introductie van spelelementen mogelijk. Zo zouden de menselijke spelers het deuntje van de robots kunnen naspelen en vice versa. Ook wedstrijden zijn mogelijk: wie de deuntjes het best kan imiteren, wint.

Een versimpelde opstelling had tijdens een Publieksdag van de universiteit al succes, zegt Heldens. “Kinderen en volwassenen wilden ermee spelen. Er was een meisje dat haar vingers niet kon bewegen. Voor haar is het geen probleem om met dit systeem piano te spelen.”

Het programmeerwerk is bijna klaar, alleen de opstelling zelf moet nog worden gebouwd. De muziekstukken voor de robots schrijft de student zelf. “Ik houd van muziek maken en heb ooit nog het conservatorium overwogen. Nu kan ik toch iets met muziek doen.”

Tekst: Enith Vlooswijk
Fotomontage: Rien Meulman