Bij zijn aantreden als minister lanceerde Ronald Plasterk het plan: honderd miljoen euro verdwijnt uit de bekostiging van universiteiten en gaat naar onderzoeksfinancier NWO, die het moet verdelen onder de beste wetenschappers. Geen bezuiniging, onderstreepte Plasterk altijd, want universiteiten kunnen het geld bij NWO terugverdienen als ze goede onderzoeksvoorstellen indienen. Deze strijd om de zogeheten Vernieuwingsimpuls werkt in de praktijk echter niet.

Zo levert de TU/e 8,5 miljoen euro in, maar halen de Eindhovense onderzoekers amper de helft daarvan terug met NWO-subsidies. Het verschil bedraagt dit collegejaar 4,4 miljoen euro. De TU Delft moet een achterstand van zeven miljoen euro goedmaken en de Universiteit Twente zit met een gat van 5,7 miljoen euro.

Volgens het College van Bestuur (CvB) van de TU/e kunnen de technische universiteiten dat verschil nooit terugverdienen. Peter van Dam, woordvoerder van het CvB, meent dat de beoordelingscriteria van NWO beter passen bij de traditionele wetenschap dan de technische studies die meer ontwerpend van aard zijn en minder publicaties opleveren. “Hierdoor maken technische talenten minder kans op Veni-, Vidi-, en Vici-beurzen.”

Het CvB vindt de Vernieuwingsimpuls op zich prima, maar dat geld moet niet uit de kas worden gehaald van de universiteiten. Voorheen werden met de ‘bruto’ 8,5 miljoen euro ook overheadkosten en laboratoria betaald. Het ‘nettobedrag’ dat NWO nu aan subsidies uitkeert, gaat uitsluitend naar de wetenschappers die er zelf over kunnen beslissen. De faculteiten moeten intussen maar zien hoe ze de tering naar de nering zetten.

3TU heeft zich vanaf het begin verzet tegen de ingreep van Plasterk. Op basis van historische gegevens en eigen berekeningen was al bekend dat de verdeling scheef uit zou vallen. Bovendien is de achterstand door de TU’s niet of nauwelijks goed te maken: als de een beter scoort, zal dat meestal ten koste gaan van de andere twee.

Niet in de kou
Minister Plasterk meldt dat het aan de instellingen zelf is om het geld te verdienen. “Daar waar het beste onderzoek wordt gedaan, gaat het meeste geld naartoe. Dat kan van jaar tot jaar iets anders uitpakken voor instellingen. Het is nadrukkelijk niet zo dat de TU’s in de kou staan. Ze hebben vijftig miljoen gehad voor de vorming van een federatie en versterking van de samenwerking. Daarnaast krijgen ze jaarlijks nog eens vijftien miljoen extra uit de enveloppemiddelen. Verder profiteren de TU’s van de extra investeringen uit het crisispakket, zoals de kenniswerkersregeling en andere investeringen uit FES-gelden.” (HOP, FvO)/.