/Voorpagina /Nieuws /Mensen /Achtergrond /Academie /Onderzoek /Opinie /Reportage /Bestuur /Cultuur /Studentenleven /Ruis /Harmpje /Colofon

/Vacatures /Mensa /Oude cursors /pdf formaat /Faculteits Berichten /Zoeken /TUE

jaargang 42, 18 november 1999 Nieuws

Woontoren Deze 2,75 meter hoge woon-toren is het werk van elf eerstejaars studenten Bouwkunde. Ze moesten de beschikbare ruimte in de toren onderling in gelijke stukken verdelen en vervolgens kon ieder zijn of haar eigen appartementje met de bijbehorende buitenruimte geheel naar eigen smaak inrichten. Voor de inrichting is uitsluitend karton gebruikt. Het leuke van de opdracht is dat de studenten nu sámen iets maken, en niet zoals anders het geval is ieder afzonderlijk , zo vertelt de atelierbegeleider. Foto: Bram Saeys /.

De eenentwintigste eeuw kent fusie van contrasten Lidewij Edelkoort is, behalve directeur van de Design Academy in Eindhoven ook directeur van een eigen bureau, dat zijn domicilie heeft in Parijs. Dat bureau heeft in opdracht van de provincie Noord-Brabant een toekomstbeeld gemaakt van het leven in het jaar 2035, met daaraan gekoppeld een visie op het vervoer in Brabant. Zij presenteerde haar bevindingen vorige week op de TUE. De studie die Edelkoort heeft verricht bestaat uit twee delen: een algemeen deel over de levensstijl in het jaar 2035 en daarvan afgeleid de behoeften die er zijn ten aanzien van vervoer. De levensstijl in de komende jaren zal vooral beďnvloed worden door een ‘fusie van contrasten’. “We komen uit een eeuw van heel scherpe contrasten”, zo meent Edelkoort. Die contrasten hebben betrekking op velerlei gebieden, waaronder de politiek. Maar ook als consument is de mens steeds heen en weer gegooid tussen rechtlijnig en fantasievol. De samenwerking tussen de TUE en de Design Academy is wat haar betreft een mooi voor-beeld van de steeds vaker plaatshebbende fusie van contrasten. Een voorbeeld van een wegvallend contrast is die van de tegenstelling oud en jong. “Jonge mensen hebben grootmoederskleren aan, oude mensen dragen ‘streetwear’,” aldus Edelkoort. Ook in andere opzichten vallen verschillen in leeftijd weg. In design komt er eveneens een mengeling tot stand tussen dingen die er oud en vergaan uitzien en zaken die nieuw en glad zijn. Een andere ‘fusie’ zal plaatsvinden tussen man en vrouw, verwacht Edelkoort. Vrouwen worden -en zijn al- mannelijker, mannen zullen meer vrouwelijke aspecten ontwikkelen. De mannen in de zaal werden door Edelkoort aangemoedigd toe te geven aan hun vrouwelijke kant. Twee jaar geleden is het namelijk wetenschappelijk bewezen dat de mens in de eerste zes weken van zijn bestaan een vrouw is. Pas daarna ontwikkelen zich mannelijke eigenschappen. “Dat maakt het allemaal wel heel gemakkelijk, u kunt er rustig aan toegeven.” De eenentwintigste eeuw zal, zo merkte Edelkoort op, een echt ‘vrouwelijke’ eeuw worden, met veel ruimte voor intuďtie. Tribale vorm van leven Het individualistische karakter van de afgelopen decennia zal zich niet voortzetten in de toekomst. “De huidige generatie wordt als een sterk individu geboren, zo sterk dat die individualiteit wel een spier lijkt. Daarom juist kan de huidige generatie heel goed samenwerken en wenst ze dat ook sterk. De generatie van nu zet zijn individualiteit in in de groep. Er is een duidelijke taakverdeling, geen hiërarchie. Het zijn heel harmonische, democratische groepen.” Edelkoort signaleerde ook aan de TUE van dat soort studentengroepen. Het zal veel gevolgen hebben voor het management van bedrijven in de toekomst. Een nieuwe, tribale vorm van leven, aldus Edelkoort. Een logisch gevolg van een en ander is ook dat teamsporten belangrijker worden dan individuele sporten. De fusie van contrasten zal zich verder op veel vlakken van het leven voordoen. Gezond eten zal gepaard met bewust ongezonde dingen, simpele en luxe materialen lopen als het ware door elkaar heen. “Bij de Hema kun je nu luxe zaken als champagne krijgen”, aldus Edelkoort. “Luxe gebruiksmiddelen zijn steeds gemakkelijker te krijgen. Simpele dingen worden vaak weer luxe.” Zij ziet ook een versmelting van het minimale en het decoratieve in Nederland, een wat moeilijk te beschrijven ontwikkeling, want nog niet goed zichtbaar. De eerste groep wordt in Nederland altijd automatisch geassocieerd met het pure, protestantse noorden. Het tweede, decoratief en lichtvoetig, automatisch met het katholieke zuiden. “Die designtrends hebben ons de hele eeuw heen en weer getrokken, om gek van te worden. Was een trend eerst minimaal, dan sloeg het evenwicht alweer snel door naar barok. Ik denk dat er nu behoefte komt aan een samensmelting van deze twee elementen.” Die samensmelting is deze eeuw volgens Edelkoort één keer een beetje gelukt, namelijk bij de Amsterdamse school. Deze architectuurstroming aan het begin van de eeuw heeft met eenvoudige middelen een wulpse vorm voortgebracht. Een andere ontwikkeling is de vermenging van ethnische, primitieve en technologische elementen. Dat zal vooral in productieprocessen tot uiting komen. Binnen afzienbare tijd zal de mens met behulp van de computer producten random produceren; niet ieder product ziet er daardoor hetzelfde uit. Een product dat in wezen handmatig -en dus ook met onregelmatige vormen- vervaardigd is. Zie ook pagina 8 en 9 /.

Opleiding Industrieel Ontwerpen start in 2001 De TUE krijgt een opleiding Industrieel Ontwerpen. Dat maakte rector Martin Rem bekend tijdens de opening van de Dag van het Ontwerp, donderdag 11 november. In september 2001 gaat de opleiding waarschijnlijk van start. De opleiding aan de TUE wordt vormgegeven in samenspraak met de Technische Universiteit Delft en de Eindhoven Design Academy. De afgelopen tijd is er regelmatig overleg geweest tussen deze drie partijen over de invulling van de opleiding. Over de manier waarop de opleiding in de universiteit ingebed zal worden is nog niets bekend. De mogelijkheid bestaat dat er een aparte faculteit voor opgericht wordt. “De universiteit is nu vooral bezig om de contouren van de opleiding in beeld te krijgen”, aldus TUE-woordvoerder Peter van Dam. Vooralsnog bestaat alleen aan de Technische Universiteit Delft de mogelijkheid om op universitair niveau opgeleid te worden tot industrieel ontwerper./. /.

Hermans wil ouders voorlichten over studiefinanciering Ouders van studenten willen beter geďnformeerd worden over de studiefinanciering en wat een redelijke bijdrage is. Minister Hermans gaat maatregelen nemen om dat voor elkaar te krijgen. Dat staat in een brief die de minister op 9 november heeft gestuurd aan de Tweede Kamer. Hermans vindt het belangrijk dat de aanvulling van ouders op de ontvangen studiefinanciering vrijwillig is. “Ouders en kind moeten in overleg beslissen hoe de ondersteuning vorm krijgt: in geld of in natura, als vaste maandelijkse toelage of in de vorm van bijvoorbeeld de aanschaf van boeken of de betaling van het collegegeld”, schrijft hij in zijn brief. Maar dan moeten de ouders ook goed geďnformeerd zijn. Hermans denkt dat te gaan doen door gerichte en uitgebreide informatie aan alle ouders te geven over het stelsel van studiefinanciering in het algemeen en de rol van ouders in het bijzonder. Deze schriftelijke informatie zullen de ouders via hun zoon of dochter krijgen. Maar ook via andere wegen wil Hermans de ouders bereiken. Zo wil hij een folder over de regels van studie- financiering beschikbaar stellen bij postkantoor en bibliotheek. Schooldecanen zullen extra worden ondersteund door de IB-groep, zodat ouders al tijdens het keuzeproces voor een opleiding uitgebreid over studiefinanciering worden geďnformeerd. Daarbij zal de IB-groep onderzoeken of een speciale telefoonvoorziening voor ouders ingesteld kan worden. Hermans gaat in zijn brief in op de mogelijkheid dat er een directe relatie komt tussen IB-groep en de ouders van studenten. Daar kleven echter een aantal principiële en uitvoeringstechnische bezwaren aan. Zo zal er een grote database ontstaan die ook goed bijgehouden moet worden. Bovendien kan de privacy van studenten gevaar lopen. Ouders zouden bijvoor-beeld geďnformeerd kunnen worden over wijzigingen in de studiefinanciering van hun kind en zo indirect gegevens krijgen over de studievoort-gang./. /.

Nooit meer file dankzij Rapid Urban Flexible Elektrisch voertuig geschikt voor monorail en bestaande wegen Professioneel uitvinder noemt de Deen Palle Jensen zichzelf. Jensen is de bedenker van het RUF systeem, een nieuwe vorm van transport die de gemakken van de trein en de auto inventief combineert. RUF staat voor Rapid Urban Flexible, een elektrisch voertuig dat volgens de bedenker een eind zal maken aan files en luchtverontreiniging. Jensen was in Nederland op uitnodiging van Studium Generale. Vrijdag 12 november discussieerde hij met studenten van de faculteit Wiskunde en Informatica over zijn systeem. Dag en nacht is hij met zijn systeem bezig. Hij ziet het als het meesterstuk van zijn carričre als uitvinder. “Het is meer dan een uitvinding. Ik heb een heel nieuw vervoersconcept bedacht”, zegt de 55-jarige Deen. “Ik dacht, laat ik nou eens alles vergeten wat ik weet over vervoer en beginnen vanaf nul. Dat was in 1988. Twee jaar heb ik het idee voor mezelf gehouden. Alleen mijn vrouw wist waar ik mee bezig was. Daarna heb ik patent aangevraagd en gingen ook anderen ermee aan de slag. Binnenkort verschijnt op de universiteit van Kopenhagen het eerste proeftraject.” Het vervoerssysteem maakt gebruik van een monorail. De Rapid Urban Flexibles zijn uitgerust met een elektrische motor en kunnen probleemloos over conventionele wegen rijden. Het mooie van de RUF is echter dat ze op een monorail kunnen rijden. Wanneer je van Eindhoven naar Amsterdam zou willen gaan, rijd je vanaf je woonhuis naar de dichtstbijzijnde plek waar je de monorail op kan rijden. Vanaf dat moment neemt de boordcomputer het van de bestuurder over en word je geheel automatisch naar Amsterdam vervoerd. Op de monorail, die naast of boven de conventionele autowegen ligt, rijden de voertuigen met een constante snelheid waardoor files tot het verleden behoren. Sturen hoeft niet, ook niet op knooppunten, want de RUF kiest zelf zijn weg. Hij volgt simpelweg de magnetische paden in het wegdek. Angst voor een lege accu hoeft de RUF’fer ook niet te hebben, want de elektriciteit van de motor is afkomstig van de rail. Eenmaal op de plaats van bestemming, neemt de bestuurder het weer over van de boordcomputer om het laatste stukje van de etappe zelfstandig af te leggen. ‘s Nachts, wanneer er weinig personenvervoer op de rail is, wordt het netwerk gebruikt voor het transport van goederen. Palle Jensen presenteert zijn Rapid Urban Flexible op de TUE. Jensen legt uit hoe zijn elektrisch monorail-voertuig uit te breiden is met een benzine-compartiment voor ritjes naar plaatsen waar nog geen rails ligt. Foto: Bart van Overbeeke Utopisch Hoewel het systeem wat utopisch aandoet, lijkt het er toch op dat Jensens visie voet aan de grond begint te krijgen. Zo is er al een serieuze studie gedaan naar de implementatie van het RUF-systeem in Los Angeles, een stad die steeds meer synoniem is met vervuiling en files. Tal van Deense overheidsinstellingen en fabrikanten sponsoren het project. Siemens Automotive bijvoorbeeld. Vijf ministeries stoppen geld in het project. Op het terrein van de de universiteit van Kopenhagen wordt het eerste tweehonderd meter lange proeftraject gebouwd. Om het systeem optimaal te laten werken, dient er veel reken- en programmeerwerk gedaan te worden. Jensen discussieerde op de TUE met een groep studenten van de onderzoeksschool OOTI. De Ontwerpersopleiding Technische Informatica maakt deel uit van het Stan Ackermans Instituut en het is niet ondenkbaar dat de banden tussen dit instituut en Jensen aangehaald worden. “Het software-gedeelte is bij dit systeem heel moeilijk. Ik denk dat de TUE op dat gebied zeker van waarde kan zijn voor dit project.” Of de RUF er echt zal komen, hangt voor een groot deel af van de durf van overheden. “Het is een totaal ander concept van vervoer. Daarom beginnen we met het RUF-systeem als openbaar vervoer. Een soort bus waar een groot aantal mensen tegelijk in kan zodat men kan wennen aan het idee. Daarna zullen er ook Personal Transport Vehicles komen voor particulieren.” Belangrijk is wel dat Europa kiest voor één standaard zodat je met je Nederlandse auto ook op het Franse net kan. Daarna wordt geleidelijk elk dorpje en elke stad aangesloten op het railnet. Of het zal slagen? Bewaar dit artikeltje maar. Over vijftig jaar zullen we weten hoe visionair Jensens ideeën waren./. /.

Journalisten geven eenzijdig beeld van wetenschap Wetenschapsjournalisten volgen bij het presenteren van nieuws vooral hun eigen interesse en specialisatie. Ook passen ze zich aan aan de cultuur van de krant die erop gericht is dat wetenschapsjournalisten zich vooral met bčtawetenschap bezighouden. Bovendien maken ze vaak gebruik van bčtageoriënteerde nieuwsbronnen. Het gevolg hiervan is dat de wetenschapskaternen van Nederlandse dagbladen vooral bčtanieuws bevatten. Alfaonderwerpen worden beschouwd als cultuur en komen daardoor niet op de wetenschaps- maar op de kunst- en cultuurpagina’s terecht. Dit blijkt uit het proefschrift ‘Sluiswachters in de wetenschapscommunicatie. Selectieprocessen bij het populariseren van (alfa)onderzoek’ waarop Adriana Esmeijer onlangs is gepromoveerd aan de Vrije Universiteit van Amsterdam. Uit het proefschrift komt naar voren dat journalisten ervan overtuigd zijn dat bčtaonderzoek meer nieuwswaarde heeft vanwege de mogelijk praktische toepassingen en de impact ervan op de maatschappij. De onderzoeker concludeert dat voor een evenwichtiger vorm van wetenschapscommunicatie meer aandacht moet worden geschonken aan wetenschappelijke multidisciplinariteit. Niet het wetenschappelijk onderzoek, maar het onderzoeksproces, zou belicht moeten worden. Zo wordt voorkomen dat wetenschappelijke resultaten uit hun context worden gehaald en het publiek de indruk krijgt dat het wetenschappelijk bedrijf een soort ‘feitenproducerende onderneming’ is./. /.

Manifestatie over besparen energie op universiteiten In het kader van de meerjarenafspraak over het terugdringen van energieverbruik vond woensdag 10 november de manifestatie ‘Energie-efficiëncyverbetering Wetenschap-pelijk Onderwijs’ plaats op de TUE. De meerjarenafspraak die de VSNU met het ministerie van Economische Zaken en de Novem ondertekende namens elf universiteiten, geldt tot 2006. De afspraak houdt in dat de universiteiten zullen streven naar een daling van het energieverbruik met veertien procent per vierkante meter vloeroppervlak ten opzichte van 1996. Daarnaast is afgesproken dat de universiteiten ‘duurzame energie’ en ‘duurzaam bouwen’ nadrukkelijk in hun besluiten over investeringen in zaken als nieuwbouw en energie-voorzieningen zullen betrekken. De manifestatie bestond naast een bescheiden informatiemarktje uit voordrachten van vier energie-specialisten onder dagvoorzitterschap van ir. Wim Berns, die namens de Nederlandse Onder-neming voor Energie en Milieu (Novem) in april de meerjarenafspraak ondertekende. De dag werd bezocht door een kleine vijftig belangstellenden, veelal energie- en milieu-coördinatoren van de verschillende Nederlandse universiteiten./. /.

Bushalte hersteld Bushalte ‘Double-S’ is gerepareerd en verstevigd met een draadconstructie. De halte, die sinds enkele maanden bij de loopbrug naar het auditorium staat, werd ontworpen door een groep eerstejaars van de faculteit TeMa in het kader van het P-spektakel. Het bouwwerk is de afgelopen maanden omgeven geweest door hekken. Hoewel de begeleiders van het project zeker wisten dat de halte stevig genoeg was, wilden ze geen enkel risico nemen en werd besloten om het muurtje te voorzien van een extra versteviging. De halte moest ook gerepareerd worden, omdat onbekenden een aantal stenen uit de muur hadden gehaald. Uitgevers bundelen krachten Twaalf uitgevers van wetenschappelijke tijdschriften waaronder Wolters Kluwer en Reed Elsevier gaan samenwerken op het gebied van elektronische distributie. De samenwerking start begin 2000. De uitgevers willen hun elektronische wetenschappelijke databases zodanig gaan koppelen dat onderzoekers via verwijzingen kunnen doorklikken naar elkaars uitgaven. Op deze manier is het mogelijk om met een of twee klikken toegang te krijgen tot verwante artikelen, ook al staan die in op een andere servervan in de database van een andere uitgever. In het eerste jaar zullen een kleine drie miljoen artikelen uit enkele duizenden tijdschriften met elkaar gelinkt zijn. De daaropvolgende jaren worden jaarlijks nog eens een half miljoen artikelen toegevoegd. Alle databases zijn toegankelijk via het Internet. Elke uitgever bepaalt zelf onder welke voorwaarden en op welke manier hij de informatie ter beschikking stelt aan een onderzoeker die via de doorklikservice op zijn server terechtkomt. Behalve Wolters Kluwer en Reed Elsevier zullen bijvoorbeeld ook de IEEE, het American institute of Physics, Oxford University Press en de Association for Computing Machinery aan de samenwerking deelnemen. /.