/Voorpagina /Nieuws /Mensen /Achtergrond /Academie /Onderzoek /Opinie /Reportage /Bestuur /Cultuur /Studentenleven /Ruis /Harmpje /Colofon

/Vacatures /Mensa /Oude cursors /pdf formaat /Faculteits Berichten /Zoeken /TUE

jaargang 42, 18 november 1999 Reportage

Dag van het Ontwerp Op de Dag van het Ontwerp, donderdag 11 november, stonden dit jaar vervoersconcepten en mobiliteit centraal. Trentwatcher Lidewij Edelkoort voorspelde hoe het personenvervoer er in de toekomst uit zal zien. Er waren onder meer workshops van TNO Industrie en de Design Academy Eindhoven, mobiele installaties van kunstenaars en op de innovatiemarkt waren nieuwigheden op het gebied van mobiliteit te zien. “We slepen 800 kilo mee” Het MITKA-project was op de Dag van het Ontwerp het onderwerp van een TNO-workshop. Anderhalf uur werd er gebrainstormd over het ‘Mobiliteitsconcept voor individueel transport op de korte afstand’, kortweg MITKA. Okke van Maurik, workshopleider, gaf een korte toelichting op het project. De bedoeling is een alternatief te bieden aan mensen die de auto gebruiken om korte afstanden af te leggen. Dat kan door een nieuw mobiliteitsconcept voor de korte afstand te ontwikkelen. Op die afstand (0-20 kilometer) moet het ontworpen concept ecologisch zijn, modulair opgebouwd en concurrerend met andere initiatieven op dit gebied. Om het de ongeveer 35 deelnemers aan de workshop iets gemakkelijker te maken, werd het afleggen van korte afstanden in drie profielen ingedeeld. Er moest gezocht worden naar aandachtspunten bij verplaatsing tijdens het woon-werkverkeer, recreatief verkeer en het privéverkeer. Dat er al alternatieven bestaan voor die korte afstanden is alom bekend. Wie kent bijvoorbeeld ligfiets, citycars of elektrobikes niet? In de werkgroep voor het privéverkeer werd eerst individueel gezocht naar eisen waaraan het vervoermiddel moet voldoen voor bijvoorbeeld het vervoer van kinderen of voor het halen van boodschappen. Toen deze eisen naast elkaar gelegd werden, bleken er veel overeenkomsten te bestaan tussen de onderling sterk verschillende deelnemers. Veel ruimte voor goederen, droog zitten, makkelijk op te bergen, comfort en goedkoop waren voor velen van belang. Maar de belangrijkste eisen voor privéverkeer waren ten eerste de prijs, dan snelheid en als derde de multifunctionaliteit. Trendwatcher Lidewij Edelkoort: luieren wordt een positief woord en niets doen moet opnieuw worden geleerd. Foto Bart van Overbeeke Bij de multifunctionaliteit stelde Michel van Schie, conceptontwerper bij TNO-industrie, zich toch enkele vragen. Hij wees de deelnemers erop dat we nu zo’n 800 kilo meeslepen om ons eigen gewicht van 80 kilo te verplaatsen. Ook vond hij dat we de functionaliteit van de auto zouden moeten kunnen loskoppelen. Nu wordt deze multifunctionaliteit niet volledig benut. Veel mensen kopen bijvoorbeeld een grote auto omdat ze er jaarlijks mee op reis gaan. Gedurende die twee weken wordt de volledige capaciteit benut, maar de rest van het jaar niet./. /.

Nederland wordt een grote tuin met huisjes De provincie Noord-Brabant vroeg trendwatcher Lidewij Edelkoort een visie te geven op het vervoer in de provincie in het jaar 2035. Zij signaleerde een aantal trends die een forse invloed op de wijzen van vervoer zullen hebben. Op Dag van het Ontwerp, vorige week donderdag, presenteerde zij haar bevindingen in de Blauwe Zaal van het Auditorium. Het doel van de opdracht van de provincie was vooral het denken over de toekomst van het vervoer te veranderen. “Dus als het ware een steen in de vijver van reflecties gooien”, aldus Lidewij Edelkoort, waarbij ze benadrukte dat dat natuurlijk alleen maar gaat aan de hand van vrij abstracte ‘fragmenten van de toekomst’. Na de presentatie van de ontwikkelingen in de persoonlijke levensstijl van de mens (zie ook pagina 3) beschreef Lidewij Edelkoort welke veranderingen er zullen plaatsvinden in de tijdsbesteding van mensen. Inspanning en ontspanning gaan volgens Edelkoort door elkaar lopen. Een kantoor aan huis wordt gewoon, net als telewerken. Overigens zal het leven meer ‘verlangzamen’. “Luieren wordt een positief woord”, aldus Edelkoort, “en nietsdoen moet opnieuw beleefd en geleerd worden.” Vooral tuinieren zal een grote vlucht nemen in de eenentwintigste eeuw evenals het werken aan huis. De grens tussen vrije tijd en werktijd zal veel vager worden dan nu, een belangrijk gegeven voor het vervoer in de toekomst. Als voorbeeld van het feit dat die ontwikkeling al een tijd gaande is in Nederland, noemde Edelkoort een meeting tussen het gevestigde kader en het aankomende kader van de ABN-Amro. De meeting ging over nieuwe voorwaarden voor het werk. “Over geld werd niet gesproken, wel over flexibele werktijden, kinderopvang en de mogelijkheid om drie dagen te werken en dan toch in de ‘board’ terecht te komen.” De reactie van het senior management was wat zuur: thuiswerken hebben we ook gedaan, namelijk in het weekeinde. De mens zal, in tegenstelling tot nu, meer vakantie in uren willen hebben dan een lange, aaneengesloten periode. Dat betekent een minder heftige vakantiespits en migratie van de randstedeling naar de landelijkere gebieden van Nederland, Noord-Brabant bijvoorbeeld. Edelkoort verwacht een flinke toestroom. De huidige discussie over Schiphol is daarmee volgens Edelkoort in feite een papieren discussie geworden, want het vliegverkeer zal afnemen. Men wil leven als ‘God in Brabant’. De mens in de toekomst heeft smaak, eist keus, is wereldwijs en leeft intuïtief. Daarop zal het vervoer aangepast moeten worden. Dat betekent een regionaal getint vervoer, kleinschalig en veelvuldig, met een grote aandacht voor design. De metafoor die daarbij goed past is de insectenwereld. Edelkoort presenteerde een aantal vervoermiddelen die zijn gebaseerd op bekende insecten als de spin (een wendbaar, klein openbaarvervoermiddel, dat flexibel ingezet kan worden) en de rups (een lang voertuig zonder ramen, wel met daklicht, om in te vergaderen en te werken). Ook was er de bij, een voertuig voor pakketpost en cateringservices en de vlinder, een voertuig dat zowel kan vliegen als rijden. Een deel van de ideeën is voor de provincie inmiddels input geworden voor de discussie over de toekomst van het vervoer in Brabant, aldus Edelkoort. /. /.

Zeppelins opnieuw bekeken Een nieuw totaalconcept voor het luchtschip als reëel alternatief voor transport, dat heeft Joachim Karelse ontwikkeld. Hij studeerde afgelopen zomer cum laude af aan de Design Academy op zijn scriptie ‘Een verkenning naar een andere manier van denken over mobiliteit in de toekomst’. Tijdens een workshop op de Dag van het Ontwerp presenteerde hij zijn concept. Een van de voordelen van het gebruik van luchtschepen is dat er geen nieuwe infrastructuur nodig is. Karelse heeft een luchtschip in gedachte dat totaal anders is dan de traditionele zeppelin. Het is volgens Karelse dan ook noodzakelijk om gebruik te maken van nieuwe technieken. Ten eerste omdat een ruimteschip goedkoper en eenvoudiger kan worden gebouwd dan de ouderwetse zeppelin. Ten tweede omdat het imagoprobleem uit de weg moet worden geruimd. Karelse: “Mensen hebben toch de angst dat deze dingen in de fik vliegen”. Dat is ook een van de redenen dat het luchtschip in zijn concept uitsluitend voor goederenvervoer toepasbaar is. “Er moet eerst worden aangetoond dat het kan, daarna kan je pas gaan kijken naar personenvervoer”, aldus Karelse. In zijn ogen is het schip rond en symmetrisch, waardoor het eruit ziet als een ruimteschip uit SF-films. Het voertuig zou 34 meter hoog zijn en 155 meter lang. Door de ronde vorm neemt het minder ruimte in beslag dan de traditionele zeppelin, zodat luchthavens compacter kunnen worden. Maar het is niet zijn bedoeling om het ooit te realiseren. Verder dan een totaalconcept zal het luchtschip van Karelse niet komen. Elders in de wereld worden dergelijke voertuigen wel echt ontworpen en getest. Karelse gelooft ook dat luchtschepen in de toekomst een rol kunnen spelen in het vervoer. Hij heeft met zijn concept echter vooral een denkproces in gang willen zetten. Hij is geïnteresseerd in het totaaldenken, wat nog eens extra werd geaccentueerd aan het einde van de workshop toen Karelse de aanwezigen vroeg een woonwijk duurzaam en veilig in te richten. Zo’n twintig deelnemers moesten proberen buiten het eigen vakgebied te kijken en zo het proces proberen te doorgronden. Als dit lukte, zou iemand beter kunnen functioneren binnen de eigen discipline. Helaas was er te weinig tijd om tot echte inzichten te komen./. Ze lijken een beetje op skischoenen, maar de ‘zool’ is zo gemaakt dat je het gevoel krijgt op veren te lopen. Foto Bart van Overbeeke /.