/Voorpagina /Mensen /Nieuws /Opinie /Cultuur /Studentenleven /Achtergrond /English page /Onderzoek /Reportage /Bestuur /Ruis /Ranzigt /Colofon

/Faculteits Berichten /Vacatures /Mensa /Oude cursors /pdf formaat /TUE /Zoeken:

jaargang 43, 5 oktober 2000 Onderzoek

Europees netwerk voor toegepaste wiskunde van start Toegepaste wiskunde/Gerard Verhoogt Bob Mattheij. Foto: Bram Saeys. ”Er is nog steeds een grote kloof tussen de kennis op de universiteiten en die bij bedrijven over wat toegepaste wiskunde voor hen kan betekenen”, aldus prof.dr. Bob Mattheij. Aan het verkleinen van die kloof wordt echter hard gewerkt. Zo is op 1 oktober het MACSI-net van start gegaan. Dat is een Europees netwerk van bedrijven en academische instellingen die het gebruik van wiskundig- en numeriek gereedschap in de industrie willen bevorderen. De TU/e is ëën van de twintig deelnemende universiteiten. MACSI-net is een afkorting van netwerk voor MAthematics Computing and Simulation for Industry. Penvoerder is ECCE, het Eindhoven Centre for Computational Engineering. Daarin werken de faculteiten Technische Natuurkunde, Elektrotechniek, Scheikundige Technologie, Wiskunde en Informatica en Werktuigbouwkunde samen. ECCE is ëën van de knooppunten van MACSI-net en neemt als zodanig het voortouw bij contacten, projecten en netwerken. “Maar ECCE is geen formeel samenwerkingsverband”, zegt prof. dr. Bob Mattheij van de faculteit Wiskunde en Informatica, capaciteitsgroep Wiskunde. “Per project werken we met de industrie samen en kijken we wat de rol van computational science kan zijn.” Mattheij geeft een aantal voorbeelden. Met de groep van prof.dr.ir Anton van Steenhoven (Werktuigbouwkunde) wordt samengewerkt aan simulatiemodellen voor verbranding, maar ook bijvoorbeeld voor temperatuurbepaling in hete glassmelten. Met Scheikunde (prof.dr. Bert de With) en TNO (dr.ir. Ardi Dortmans) worden simulaties gedaan aan deformaties in klei en keramiek (onder meer voor Sphinx). Desondanks is Mattheij niet helemaal tevreden. De toegepaste wiskunde noemt hij ‘onzichtbaar’ en dat verklaart hij deels door het karakter van het vak. “Veel mensen zien niet dat een weerkaart een computersimulatie is, weten niet dat een cd-speler niet werkt zonder wiskundige coderingstheorie, dat een moderne televisie niet zonder mathematische berekeningen ontworpen kan worden.” Mattheij verwijst ook naar een Amerikaans Senaatsrapport uit 1987. “Daarin staat al dat moderne technologie een mathematische technologie is. Wiskunde in technologie en industrie is een noodzakelijkheid.” Niet bedreigend Ruim twee jaar geleden vroegen vertegenwoordigers van de Europese Commissie aan ECMI (European Consortium for Mathematics in Industry) en ECCOMAS (European Committee on Computational Methods in Applied Sciences) hun krachten te bundelen. Het resultaat was MACSI-net, een netwerk van kennisinstellingen en bedrijven. MACSI-net wil bedrijven bewust maken van de mogelijkheden van de wiskunde (en wiskundigen) en doet dat door een netwerk op te zetten. Tijdens de zogenoemde industriële dagen kunnen industrieën en de kennisinstellingen informatie uitwisselen, waar (onderzoeks)projecten uit voort kunnen komen. Die dagen zijn bestemd voor verschillende toepassinggebieden: de vliegtuigindustrie, materiaalprocessen, scheikunde, milieu, biomathematica, medicijnen, telecommunicatie en energie. Mattheij benadrukt dat men zowel verticaal als horizontaal wil werken. “Op ëën locatie komen vertegenwoordigers van diverse industrieën bijeen om contacten te leggen en expertise uit te wisselen. Je kunt echter ook branchegericht denken, bijvoorbeeld vanuit de glasbranche. Verschillende disciplines kunnen daar dan kennis mee maken en generieke problemen worden gebundeld. Dat gebeurt op een manier die niet bedreigend is, zodat Philips zijn geheimen over de nieuwste chip niet hoeft vrij te geven.” Bij generieke problemen denkt hij niet alleen aan modelleringvraagstukken, maar ook aan oplosmethoden. Een goed voorbeeld van zo’n methode zijn eindige elementen. Daarmee kun je zowel problemen op het gebied van mechanica als stroming oplossen. In de plannen is ook opgenomen dat jonge onderzoekers tijdelijk in de industrie kunnen werken en dat specialisten uit de industrie op de universiteiten werken. Verder willen de deelnemers aan MACSI-net een stevige webpagina opzetten, waarbij men ook op elkaars computer kan rekenen. Industriële wiskunde De tweede doelstelling van MACSI-net is awareness: bedrijven moeten zich bewuster worden van de mogelijkheden van de toegepaste wiskunde of liever industriële wiskunde. Nu valt dat vak volgens Mattheij nog te veel tussen wal en schip en niet alleen omdat het ‘onzichtbaar’ is. “Het gaat òns om de beste toepassing van wiskundige technieken. Je analyseert een geval en probeert dat op te lossen. Maar je kunt niet bewijzen dat je de beste oplossing hebt gevonden. Wij kunnen daar goed mee leven, maar sommige wiskundigen vinden dat geen ‘echte’ wiskunde. Terwijl een ingenieur alleen in een (goede) oplossing geïnteresseerd is.” Mattheij benadrukt regelmatig dat het belangrijk is dat industriële wiskunde een eigen plaats krijgt in de Europese subsidiemolen. De belangrijke rol die het grootschalig rekenen speelt, is hiervoor voldoende aanleiding. De combinatie van industriële wiskunde en computational science is bij uitstek geschikt als een experiment niet mogelijk is, omdat het te groot, te klein, te duur of te gevaarlijk is. Enthousiast geeft Mattheij een paar voorbeelden, zoals het berekenen van de kritische waarde voor onderdelen van een kernreactor. “We hebben ook een simulatiemodel gemaakt voor het elektrochemisch boren van gaten in schoepen voor vliegtuigmotoren en er komt een vervolgonderzoek, een simulatie, voor het boren met een laser. We kunnen chemische processen op moleculair niveau berekenen in een simulatie. Zoiets is te klein voor een experiment. Numerieke simulaties van vormgevingsprocessen zijn niet alleen veel goedkoper, maar ook veel sneller uit te voeren dan experimentele trial and error.” Concurrentie Wat verwacht Mattheij dat MACSI-net de TU/e oplevert? ģIk denk vooral aan onderzoeksopdrachten voor halfgeleiders, nanotechnologie, nieuwe materialen (polymeren, keramiek en glas), plasmafysica en vlam- en lasersimulatie. Idealiter zal de industrie meer geneigd zijn wiskundigen in te zetten voor de optimalisatie van producten en processen. Indirect wordt het maatschappelijk gezicht en aanzien van de wiskunde vergroot en komt er wellicht een grotere instroom van studenten. En een verhoogde awareness bij de Europese Commissie zorgt er hopelijk voor dat er fondsen vrijkomen om onderwijs en onderzoek in de industriële wiskunde te versterken.” Is dat niet allemaal erg idealistisch, bedrijven zijn toch elkaars concurrenten? Mattheij: “Maar een aantal generieke problemen worden toch al onderzocht op de universiteiten. En je kunt dingen afspreken. Met de Verenigde Glasfabrieken hebben wij afgesproken om de uitkomsten van ons onderzoek na enige tijd vrij te geven. Ze moeten namelijk als branche gezamenlijk concurreren met de polymeer-industrie. Zo werkt Philips ook strategisch samen met Sony en Siemens.” MACSI-net kent inmiddels een Strategy Board voor de lange termijn planning. Voorzitter is de bekende Franse toegepast wiskundige Jacques Louis Lions. Hij was voorzitter van de Franse academie voor wetenschappen. Hij is adviseur van tal van bedrijven en hij leidde bijvoorbeeld het onderzoek naar het mislukken van de Ariana 3 raket. Co-chairman is Pekka Estola, de directeur van Nokia Research. Tot de deelnemende bedrijven horen onder meer Nokia, Philips, Dassault, Montell (polymeren), Ericson, ELDIM, (vliegtuigturbines), Volvo, SAAB, het Shell Thornton Research Centre, Akzo Nobel en British Aerospace. Enkele van de deelnemende universiteiten zijn: Universitë Pierre en Marie Curie, de universiteiten van Milaan en Bologna, Vrije Universiteit in Brussel, National Technical University in Athene, de universiteit van Barcelona, Ecole Polytechnique Federale in Lausanne en de universiteit in Oxford.

[an error occurred while processing this directive]

[an error occurred while processing this directive]

[an error occurred while processing this directive]

[an error occurred while processing this directive]

[an error occurred while processing this directive]