Een gloednieuw laboratorium

Met de vijf tukkers heeft de TU/e een topgroep binnengehaald. Niet alleen op nationale schaal, ook op Europese schaal komt hiermee het zwaartepunt van de procestechnologie in Eindhoven te liggen. Het zijn ook geen kleine jongens waarvoor de TU/e de deur openzette: Niels Deen brengt een European Research Council (ERC) Starting Grant van anderhalf miljoen euro mee, Hans Kuipers kreeg een ERC Advanced Grant van tweeënhalf miljoen en Martin van Sint Annaland had al een Vidi ter waarde van zes ton in zijn zak.

Met in hetzelfde cluster twee ERC Advanced Grants voor prof.dr.ir. Jaap Schouten en prof.dr. Volker Hessel heeft procestechnologie bijna tien miljoen te besteden. En niet te vergeten is er, weliswaar niet voor de procestechnologie, maar wél binnen dezelfde faculteit, ook zo’n Advanced Grant aan prof.dr. Bert Meijer uitgereikt in november 2009.

“Het is een unicum in Europa. Er is geen enkele andere technische universiteit binnen Europa die deze bundeling van grants heeft ”, zegt Van der Hoef beslist. “Het grote onderzoeksgeld ligt in Europa. Terwijl de Nederlandse regering almaar bezuinigt, valt er in Brussel meer en meer te halen. Daar moeten we ons op richten, en dat doet de TU/e ook al heel goed.”

Martin van der Hoef


Met dit geld kunnen de subgroepen Multiscale modeling of multiphase flows (Kuipers, Deen en Van der Hoef) en Chemical proces intensification (Van Sint Annaland en Gallucci) in de voorhoede van multiphase reactoronderzoek bezig blijven en een leidende positie innemen. “De onderwerpen waar wij aan werken zijn zo complex”, zegt Niels Deen, “dat wanneer je daar echt een stap wilt maken, je er met veel mensen aan moet werken. En dat is precies wat die ERC Grants ons mogelijk maken. Er zijn al direct twaalf aio’s aan gekoppeld.”

Om reactorconcepten te ontwikkelen die minder energie vreten, minder bijproducten leveren en tegelijk veiliger en duurzamer zijn, hebben de procestechnologen een modern laboratorium ter beschikking. Het is eigenlijk een verzameling pilot-plants geworden. Het vorige lab in Helix is helemaal gestript. De labtafels en zuurkasten hebben plaatsgemaakt voor cabines waarin proefopstellingen compleet met afzuiging, gastoevoer en elektrische besturing voor langere tijd kunnen blijven staan. En die de ruimte hebben om uitgebreid te worden. Van Sint Annaland herinnert zich dat in Twente voor het maken van een nieuwe opstelling eerst gekeken moest worden welke er kon worden afgebroken en zelfs waar de materialen konden worden opgeslagen. De TU/e heeft aanzienlijk geïnvesteerd in een nieuw laboratorium. De mannen uit Twente zien het als een blijk van waardering.

Ze zijn ook nadrukkelijk betrokken bij het onderwijsprogramma. Ze geven zes vakken in het regulier onderwijs en diverse cursussen voor aio’s. Niels Deen en Martin van der Hoef zijn ondertussen mentor van eerstejaars studenten. Ook hebben al vijf studenten voor een afstudeeropdracht aan de deur geklopt. “We voelen ons samen verantwoordelijk om de beste chemisch technologen op te leiden.”

Ze kunnen en willen niet anders dan de TU/e -CvB en het faculteitsbestuur ST- complimenten maken over de strategie en de uitvoering ervan. “Slagvaardig”, noemt Van Sint Annaland het CvB. “Top”, zegt Kuipers over de implementatie van multiphase reactors. “Professioneel”, wil Van der Hoef nog kwijt over de ondersteuning. Niels Deen vat het gezamenlijke gevoel mooi samen: “Het voelt alsof de rem er eindelijk af is!”

Maar ze zijn ook in een heel mooie faculteit terechtgekomen, vinden ze. “Heel opmerkelijk: In Delft en Twente hebben ze scheikunde ondergebracht bij Technische natuurwetenschappen. En beide hebben vergelijkbare problemen, ook financieel. Dat komt omdat die monsterfaculteiten lastig te besturen zijn. Hier in Eindhoven zijn er nog kleine zelfstandige faculteiten, heel typerend. Het voordeel is dat je weet wat er gebeurt en dat er een groot wij-gevoel onder de mensen is.”

Martin van Sint Annaland

“Ik ben blij dat ik nu bij de TU/e ben”

Toen Kuipers, Van Sint Annaland, Gallucci en Deen een jaar geleden hun ontslagbrief bij de Twentse decaan inleverden, reageerde de UT als door een wesp gestoken. “Ze hebben het ons kwalijk genomen dat we plotsklaps vertrokken. En ze zijn geschrokken dat we alle vier weggingen (later besliste ook Martin van der Hoef mee te gaan, red.). Ons vertrek naar Eindhoven is een logisch gevolg van het door de Universiteit Twente ingezette beleid. Ja, ik zeg het misschien wat scherp nu”, verontschuldigt Hans Kuipers zich, “maar ik vind eigenlijk al een aantal jaren dat Twente de discipline procestechnologie in de steek laat. Ons vertrek is hiervan een logisch gevolg.”

Er werd geschreven dat de UT het nieuws eerder hoorde van de TU/e dan van de mannen zelf. Daar zijn ze het niet mee eens. Wanneer een goed verstaander aan een half woord genoeg heeft, had het Twentse College van Bestuur op de hoogte kunnen zijn. Van Sint Annaland en Kuipers hebben half februari 2010 hun zorgen duidelijk uitgesproken. Woorden als ‘heroverwegen op positie’ zijn daar hardop gezegd. Die zorgen begonnen al in 2007 toen een kille sanering van procestechnologie zeven hoogleraren met wetenschappelijke staf naar huis stuurde. Enfin, na zorgvuldige overwegingen hebben de vijf besloten dat het beter was hun ontslag in te dienen. En een baan aan de TU/e te accepteren. Kuipers: “Ik moet zeggen dat Ed Brinksma, de rector magnificus, ons besluit wel sportief heeft opgevat. Hij reageerde begripvol. Bij de professorendemonstratie in Den Haag op 21 januari hebben we elkaar nog de hand geschud. En met onze voormalige collega’s hebben we ook nog goed contact.”

Toch zijn ze blij dat ze nu hier zijn. De nieuwste maatregelen van Universiteit Twente (er is een grote reorganisatie aangekondigd, red.) kunnen hen niet meer deren. “Het is eigenlijk al tien jaar gaande dat de Universiteit Twente koerst op nanotechnologie en biosciences”, zegt Kuipers. Van Sint Annaland ziet aan de manier waarop universiteiten hun geld besteden wat ze echt belangrijk vinden. “Delft kiest voor lifescience, Twente voor biomedische technologie en voor echte technologie moet je in Eindhoven zijn.” Echte technologie? “Het CvB hier kiest bewust voor procestechnologie en ook wel voor werktuigbouwkunde. Ze investeert een substantieel bedrag in een nieuw laboratorium en geeft ons de ruimte om te groeien.”

Hans Kuipers

Vijf procestechnologen hebben vijf gezinnen

Op de vraag wat de nieuwe baan voor hun privéleven betekent, springt Niels Deen enthousiast op om als eerste te vertellen. “Binnen drie weken hadden we ons huis in Enschede verkocht en vonden we een mooi huis in Best. Mijn vrouw werkte bij een bedrijf dat haar hoofdkantoor in Son heeft, zij werd simpelweg overgeplaatst. Alles viel mee, zelfs voor onze kinderen van drie en vijf jaar was er geen wachtlijst voor de dagopvang.”

Fausto Gallucci heeft niet zo’n geluk. Zijn huis in Enschede staat al maanden te koop. Zijn vrouw en zoontje van twee jaar wonen er nog. Het weekend en de dag die hij nog lesgeeft aan de UT is hij bij hen, de rest van de week leeft hij in een spacebox. Hij zou wel een huis willen kopen in Nuenen of in Veldhoven, maar wil eerst zijn Twentse woning kwijt.

Ook Martin van der Hoef is in een spacebox op de TU/e-campus terechtgekomen. Dat is op eigen verzoek, want hij wil zijn Hengelose huis niet verkopen en vindt het prima om op loopafstand van Helix te wonen. “Mijn vrouw heeft een fulltime baan en wij hebben twee kinderen op de middelbare school. Die willen niet verhuizen. Maar ik ben maar drie dagen en twee nachten weg. Ik geef nog een dag les aan de UT in de vakken kwantummechanica en stromingsleer. Een dag werk ik thuis, dan doe ik werk voor de TU/e, voorstellen schrijven bijvoorbeeld.” Hij verveelt zich niet in de spacebox, hij komt er alleen om te slapen. “Ik maak lange werkdagen.”

Hans Kuipers is in Veghel terechtgekomen. In oktober heeft hij zijn huis in Hengelo kunnen verkopen. Voor een nieuwe woonomgeving is hij eerst op zoek gegaan naar geschikte scholen voor zijn kinderen, een jongen en een meisje van 14 en 12 jaar. “Voor de kinderen is de verhuizing moeilijk. Gelukkig hebben we het erg getroffen met de buurt en de buren.”

De vrouw van Martin van Sint Annaland is volgens hem een ‘echte tukker’. “Maar na een half jaar in Brabant is ze helemaal om. Mensen maken hier makkelijk een praatje. Ze heeft zich snel gesetteld. Ze geeft accordeonles en is overblijfmoeder geworden op de basisschool van onze kinderen. Onze twee dochters van 12 en 10 en zoon van 5 jaar hebben het ook erg naar hun zin. Ze zitten op paardrijden en turnen en hebben leuke vrienden gekregen.” De schoonouders van Van Sint Annaland zijn ook meeverhuisd en in hetzelfde huis in Budel ingetrokken. “En pas geleden hebben we een accordeonorkest opgericht. Dat heeft al twintig leden. Zo leer je de buurt wel kennen.”

De vijf hebben geen spijt van de overstap van Twente naar Eindhoven. De jongste van het stel, Niels Deen, is nog iets plezierigs opgevallen: “In deze regio stikt het van de techneuten. Bij mij in de straat wonen heel veel ingenieurs. Voordeel is dat ik niet alleen over voetbal of auto’s hoef te praten. Ook wel leuk. Maar toch.”

Fausto Gallucci