/Voorpagina /Nieuws /Mensen /Achtergrond /Academie /Onderzoek /Opinie /Reportage /Bestuur /Cultuur /Studentenleven /Ruis /Harmpje /Colofon

/Vacatures /Mensa /Oude cursors /pdf formaat /Faculteits Berichten /Zoeken /TUE

jaargang 42, 14 oktober 1999 Reportage

Kunstenaarswerkplaats Beeldenstorm ontwikkelt nieuwe mogelijkheden Een beeld van wol in brons gieten, of experimenteren met gieten in aluminium. Het kan bij Kunstenaarswerkplaats Beeldenstorm. De werkplaats, op het terrein van de TUE, is inmiddels uitgegroeid tot een van de belangrijkste gieterijen voor kunstenaars in Nederland. Het begon allemaal een kleine tien jaar geleden toen beeldend kunstenaar Harrie Storms het voor gezien hield en zijn gieterij van de hand wilde doen. Op één voorwaarde: het moest ten goede komen aan een groep kunstenaars, dan konden ze zijn apparatuur zo meenemen. Zo begonnen de Eindhovense kunstenaars Jan Wils, Leo van Vegchel, Jos Blersch en Hans van Eerd met de bronsgieterij Beeldenstorm. Omdat alle beschikbare locaties in Eindhoven óf bezet waren, óf onbetaalbaar, kwamen ze bij de TUE terecht. Inmiddels werken de vier initiatiefnemers niet meer bij Beeldenstorm, maar zijn weer voor zichzelf begonnen en leggen nu weer het accent op het maken van beelden. In de loop der jaren groeide Beeldenstorm danig uit zijn voegen door de grote aanloop van (inter)nationale kunstenaars en de vele cursussen die werden gegeven. Niet alleen daardoor groeide de behoefte aan een nieuwe werkplaats, ook omdat het huurcontract afliep. Omdat ook het EUtechpark fors groeide eiste die de ruimte van Beeldenstorm op en begon de zoektocht naar een nieuwe locatie. Die werd uiteindelijk gevonden in de Arubahal, die voor dit doel verbouwd werd. Speciale aandacht, tevens grootste kostenpost, ging uit naar de afzuigingfaciliteiten voor alle gassen die vrijkomen, de bouw van de schoorstenen van de ovens in verband met de brandveiligheid en milieueisen. Experimenteren Wie in brons wil werken is meestal aangewezen op een gieterij omdat de aan-schaf van de benodigde apparatuur erg duur is. De belangrijkste activiteit van Beeldenstorm is dan ook het facilitair ondersteunen van kunstenaars bij het maken van mallen, het gieten en de nabewerking. Regelmatig komen er ook kunstenaars naar Beeldenstorm omdat een commerciële gieterij hun project afwijst: wat ze willen is te moeilijk. Bas Veldhuizen, coördinator van Beeldenstorm: “Vaak moeten we dan experimenteren, iets dat de meeste gieterijen niet doen. Laatst wilde iemand een beeld van wol in brons gieten. Dan heb je een probleem, al was het alleen al omdat je daar geen giettap of ontluchtingskanaal op kunt zetten zonder dat de originele vorm verloren gaat. Na veel experimenten lukte ons dat niettemin. Daarom hebben we vorig jaar ook cursussen aan niet-kunstenaars terzijde geschoven omdat we aan professionele kunstenaars maatwerk willen leveren, zodat hun individuele eisen alle aandacht krijgen.” Een tweede hoofdactiviteit van Beeldenstorm is dus het geven van cursussen aan professionele kunstenaars en studenten van kunstacademies. Daar is weinig geld voor bronsgieten of voor de aankoop van dure apparatuur, zeker niet nu de ARBO- en milieueisen steeds strenger worden. Maar er is ook weinig kennis aanwezig op kunstacademies omdat docenten er in hun opleiding niet veel mee te maken kregen. Veldhuizen: “Men vond toen ook dat het vooral ging om de in houd en de vrijheid van de kunstenaar en zijn werk, en aandacht voor de vorm en techniek was helemaal ‘fout’. Daar komen velen nu op terug.” Neukend brons Tijdens de opening van de nieuwe werkplaats twee weken geleden noemde CvB-voorzitter dr. Henk de Wilt het Europees Keramisch Werkcentrum in Den Bosch als lichtend voorbeeld. Veldhuizen: “De vergelijking gaat (nog) niet op wat betreft grootte en financiën. Het Keramisch Centrum heeft zijn internationale positie pas in de loop der tijd verworven. Maar onze intentie is hetzelfde: kunstenaars begeleiden om de technische mogelijkheden en daarmee de kunst verder te ontwikkelen. Dat komt ten goede aan de kunstenaars én aan ons, zodat onze medewerkers het weer over kunnen dragen aan anderen.” Een goed voorbeeld is het contact met de internationaal beroemde beeldhouwer Shinkichi Tajiri. Er staat al een beeld van hem op de TUE voor de faculteit Elektrotechniek, door sommigen plastisch ‘neukend brons’ genoemd. Tajiri wil teruggrijpen op een oude techniek, het gieten van metaal in water. Voor het nieuwe jaar werd in Oost Europa lood gesmolten in water. Dat leverde een sliertvorm op, waarmee men voorspellingen deed. Zoiets wil Tajiri doen met brons, maar dat zakt in water onmiddellijk naar beneden en levert alleen een ‘platte vlek’ op. Veldhuizen: “De vraag is hoe je die sliertvorm wel kunt maken. Ik weet niet of wij er zelf uitkomen, maar we denken er ook aan om contact op te nemen met de faculteiten Technische Scheikunde of Natuurkunde. Bovendien moeten we een veilige manier vinden. Als je bij het gieten maar één zweetdruppel morst in vloeibaar brons, en gieten is zwaar weetwerk heb ik gemerkt, krijg je hetzelfde effect als een druppel water in een gloeiend hete frietpan.” In het verleden gaf Beeldenstorm speciale cursussen als Cire Perdu Retrouve. Behalve de workshop over deze oude gietvorm, waren er lezingen en een grote tentoonstelling. Nu is een totaal nieuwe techniek actueel, de Ceramic Shell methode, afkomstig uit de ruimtevaart. Hiermee kan men zeer dun gieten, tot 1 à 2 millimeter en bovendien is het veel minder bewerkelijk. Maar dit onderzoek staat nog in de kinderschoenen. Beeldenstorm wil ook met aluminium gaan gieten en de mogelijkheden daarvan onderzoeken en uitbouwen. Heeft Veldhuizen momenteel nog wensen voor de toekomst? “Wat wel heel fijn zou zijn is een buitenruimte waar we alle mallen en dergelijke schoon kunnen spuiten, maar waar kunstenaars ook echt kunnen beeldhouwen. En we kijken natuurlijk uit naar de komst van Grafisch Atelier Daglicht, waar we mee samen willen gaan werken. /.

Nieuwe oven en geluidsvrije ruimte voor Beeldenstorm Beeldenstorm begon bij het huidige Eutechpark, maar heeft nu een eigen werkplaats van 500 vierkante meter in de Arubahal. Jan van Duijnhoven, een van de werkplaatsbegeleiders: ‘We hebben nu twee keer zo veel ruimte als vroeger en daardoor kunnen we veel efficiënter werken. De werkplaats is logistiek gezien veel beter ingericht in vergelijking met vroeger. We kunnen nu een logische ordening aanbrengen in de opstelling van alle apparatuur, terwijl voorheen alles door elkaar stond omdat de ruimte veel kleiner was. En nu is er de mogelijkheid om een afgescheiden, geluidsvrije ruimte te maken. Het werken met pneumatische apparatuur, een compressor of het schuren en slijpen van brons maakt een enorme herrie en dat stoort anderen ontzettend. Bovendien kunnen kunstenaars nu echt monumentale beelden maken.” Dirk de Wit heeft een nieuwe oven gebouwd, er is een heus kantoor en een kleedkamer. In 1997 bezochten 165 kunstenaars Beeldenstorm, met een redelijk hoog aantal werkdagen. Vorig jaar kwamen er maar 83 kunstenaars omdat Beeldenstorm minder cursussen gaf en een tijd dicht was in verband met de verhuizing. Momenteel zijn er vijf medewerkers: Bas Veldhuizen (coördinator), Lies Vaas (administratieve en organisatorische ondersteuning), Jan van Duijnhoven en Dirk de Wit (werkplaatsbegeleiders), Jeroen van Halder (invalkracht), en Niko de Wit (beeldend kunstenaar, cursusbegeleider en pr-functionaris). /.