/Voorpagina /Mensen /Nieuws /Opinie /Cultuur /Studentenleven /Achtergrond /English page /Reportage /Ruis /Harmpje /Colofon

/Vacatures /Mensa /Oude cursors /pdf formaat /Faculteits Berichten /Zoeken /TUE

jaargang 42, 17 februari 2000 Opinie

Burgerlijk milieubesef Prof.dr. Cees Midden Technologie Management Hoe zou u reageren als een nabij gelegen bedrijf het tuintje van u en uw buren zou verzieken door er chemisch afval in te dumpen? Zonder twijfel zou u niet alleen verbijsterd zijn. U zou ook woest zijn en de buren mobiliseren. Misschien zou u ook wel bezorgd zijn over de gezondheidseffecten op uw kinderen. Tenslotte zou u er waarschijnlijk zeer gebrand op zijn om de tuin weer schoon te krijgen en zich afvragen hoe u dat grondig en veilig voor elkaar zou kunnen krijgen. Het voorbeeld illustreert dat het milieu ons buitengewoon diep kan beroeren. Aantasting van het milieu kan heftige reacties oproepen, vooral als de problemen op onze stoep liggen. Als we maar enige mogelijkheid zien, zullen we die aan grijpen om tot een oplossing te komen. Maar hoe reageren we op hetzelfde probleem als dat zich voordoet elders in de stad? Waarschijnlijk een stuk minder actief. Afstand reduceert betrokkenheid. Waarom vinden we in parken en bossen allerhande huisvuil, dat niet gauw in de eigen tuin te vinden is? Het antwoord is dat het bos een collectief goed is dat we met velen delen. We vinden dat iedereen zijn deel moet bijdragen, maar weinigen doen het. Deze week zien we allen met lede ogen aan hoe enorme hoeveelheden dode vis uit de rivier de Tysa worden verwijderd, omdat een Roemeens bedrijf cyanide heeft geloosd. We vinden het schandelijk en vreselijk. Maar doen we er iets aan? Nee, de meesten van ons zouden niet weten hoe dat te doen. Deze eenvoudige voorbeelden van hoe mensen reageren op milieuproblemen illustreren de belangrijkste barrières voor milieuvriendelijk gedrag: veel milieuproblemen zoals het broeikaseffect zijn een ‘ver van mijn bed show’; er bestaat geen urgentiegevoel over; het milieuprobleem is niet van u of mij, maar is een gedeeld goed. Voor ieder individu is het vrijelijk beschikbaar, waardoor het voor individuen niet rationeel is om bij te dragen aan het in stand houden. oplossingen zijn dikwijls niet eenvoudig te realiseren en vereisen schaarse resources, zoals kennis, tijd en inspanning. Bovendien kunnen oplossingen inbreuk maken op onze zo dierbare gewoonten en leefpatronen, waar we niet gaarne afstand van doen. Is het een wonder dat het Sociaal Cultureel Planbureau (SCP) vorige week in een zoveelste enquête weer eens vaststelt dat de Nederlanders weinig aandacht hebben voor het milieu. Al een jaar of twintig vindt dit soort enquêtes plaats en steevast komt eruit dat mensen veel belang hechten aan een schoon milieu, zich bezorgd maken en er enorm vóór zijn dat het beschermd wordt. Tegelijkertijd zien we dat we met zijn allen vrolijk doorconsumeren. Ik vrees dat als we in de auto stappen of onze vakantie plannen, we de betrokken milieurisico’s even neigen te vergeten. Ze kunnen toch altijd nog wel even wachten op een oplossing. Om ons kleine schuldgevoel te apaiseren brengen we ons glas keurig naar de glasbak als we er toch in de buurt komen. Het ruimt ook lekker op. En dat oude papier, nou ja dat stapelen we wel op in de garage tot het wordt opgehaald. Dat mechanisme kennen we nog van vroeger. Groene stroom is ook een beetje in geworden. Vooral toen het goedkoper leek te gaan worden dan gewone stroom riep het systeem veel enthousiasme op. Die paar mensen die zich echt ‘groen’ gedragen, vinden we toch een beetje raar. We vinden het ook wel lekker, dat de CO2-effecten nog steeds een beetje ambigu zijn en dat zich regelmatig een deskundoloog aandient die de vinger weet te leggen op alle onzekerheden rondom de milieurisico’s. Evenzeer is het niet onprettig om het vingertje te kunnen heffen naar een onverlaat die betrapt is op een milieuonvriendelijke daad. Het doet ons eigen gedrag wat minder erg lijken. Toegegeven, de beschrijving van ons burgerlijk milieubesef is een beetje aan de cynische kant. De SCP-analyse maakt echter een nogal naïeve indruk en raakt nauwelijks de kern van de zaak. Mensen die meer naar de tv kijken blijken minder milieuvriendelijk dan mensen die de krant lezen. En als je naar de commerciële tv kijkt dan blijkt het helemaal mis met je milieubetrokkenheid! Ligt hier de wortel van het kwaad? Het SCP onthoudt zich terecht van causale uitspraken. Veel wijzer worden we er helaas niet van. Mediagebruik correleert meestal met inkomen en opleiding en dat weer met milieukennis en woonsituatie. Dit soort data legt niet de vinger op de zere plek Is het wel verstandig om een ieder via media-informatie voortdurend aan te zetten tot milieubewuste keuzes? Veel meer dan mediagebruik lijkt milieugedrag bepaald te worden door onze dagelijkse automatismen, die betrekkelijk ongevoelig zijn voor informatie van buiten. Menselijk gedrag is wel in belangrijke mate adaptief aan de omgeving en de keuzes die we maken zijn omgevingsgevoelig. In de inrichting van onze omgeving en de systemen en producten waar we dagelijks mee omgaan liggen daarom krachtige aangrijpingspunten, die niet zo’n zwaar beroep doen op het verantwoordelijkheidsgevoel van burgers.

Elektronische prikklok Een deel van het Facilitair Bedrijf (FB) is op 31 januari begonnen met het elektronisch registreren van werktijden door het systeem Wintime. Een goede ontwikkeling of een aantasting van de privacy van FB’ers? Ing. Adriaan van Mierlo Directeur Facilitair Bedrijf Nou, nou de ‘geestelijk vader’ van het project, dat is wat sterk uitgedrukt. Ik ben een van de initiatiefnemers. Die elektronische prikklok heeft twee voordelen. Allereerst weet je precies waar iedereen uithangt. Ten tweede is het door de flexibele werktijden moeilijk om alles bij te houden. De prikklok neemt dit probleem weg. Voorheen hoorde je: is die en die er weer niet? Dat is nu veranderd. We weten nu precies wanneer iemand er is. Hiervoor werkten we met schijven die werknemers moesten invullen. Dat was nogal omslachtig, vooral omdat mensen in de wetenschappelijke wereld niet zo registratie-bereid zijn. Ook moesten personeelsleden van het FB vaak naar hun baas om een paar vrije uurtjes te vragen. Dan gold: wie het eerst komt, die het eerst maalt. De baas was dan natuurlijk altijd een kwaaie. We kunnen nu ook die mensen logenstraffen die altijd roepen: als je ze nodig hebt, zijn ze er niet. Ton van Dijck Coördinator beveiliging Ja, ik heb er al mee gewerkt. Nu zo’n twee weken, denk ik. En ik moet zeggen, het bevalt me goed. Voorheen was het altijd een beetje een rommeltje. Al die uren moesten met de hand worden uitgerekend. Dan kreeg je een keer in de zoveel tijd een overzichtje. Nu loop je ‘s ochtends met je badge langs dat ding en wordt dat geregistreerd. En ‘s avonds ga je naar huis en ga je weer met je badge door de Wintime. Echt een uitkomst voor mij, want ik kom ruim aan mijn uren met mijn nieuwe baan als coördinator beveilinging. Piet van Happen Hoofd Bouwtechnische Dienst Wij zijn nog niet zover, maar ik denk dat het een goede zaak is dat stukje administratie te automatiseren. Dat scheelt natuurlijk een hele hoop werk. Verder kan ik er weinig over zeggen, omdat wij er geen gebruik van maken en ik nog geen reacties heb gehoord. Prof.dr.Jack van Lint, Emeritus hoogleraar wiskunde O nee, daar komt niets van terecht als ze dat onder het wetenschappelijk personeel gaan invoeren. Wetenschappers zijn toch iets meer vrijgevochten. En bovendien kunnen ze veel werk thuis doen. Ze kunnen vaak hele dagen thuis aan een boek werken. Er zijn wel pogingen ondernomen om dat te controleren, maar dat werd nooit iets. Zo moesten we op lijsten invullen waar we waren en wat we deden, maar dat is later weer afgezwakt. Mijn naam hebben ze op de nieuwe lijsten gemakshalve maar weggelaten. Kijk, bij FB doen ze die registratie allang. Dat is ook een goed zaak. De baas heeft natuuurlijk het recht om te weten waar zijn personeel is. Je werkt natuurlijk niet op een sociale werkplaats, je krijgt er geld voor. Bij wetenschappers zie je de resultaten van hun werk toch op een andere manier. Ing. Henk Antonides Medewerker kwaliteitszorg technische dienst Wat ik van die prikklok vind? Het interesseert me geen barst. Ik ga over twee maanden met pensioen. Ik ben er voor als het voor de gehele TUE zou gelden, niet alleen voor het Facilitair Bedrijf. Dan zeg ik gelijke monniken, gelijke kappen. Nee, ik vind het geen inbreuk op de privacy, je hoort er gewoon op tijd te zijn. Henk van der Meijden Hoofd Universiteitsdrukkerij Wij krijgen het systeem binnenkort. Het is enige tijd uitgesteld, omdat we midden in een verbouwing zitten. Ik denk dat het een goed idee is, maar de toekomst moet dat nog uitwijzen. Prof.dr.ir. André Vandenput Hoogleraar Elektromechnica en vermogens elektronica Ik las het vanochtend per toeval in de Cursor. Laat ik allereerst zeggen dat ik een voorstander ben van het afhandelen van opdrachten in een bepaalde termijn. Wij passen hier nog altijd de ouderwetse methode toe, een soort handmatige elektronische prikklok. Op het secretariaat hangt een A4’tje waarop je je werktijden invult. Ik ga mijn personeel niet controleren op hun werkuren. Net als in Vlaanderen, waar ik vandaan kom, zou een universiteit een 24-uurs bedrijf moeten zijn. Wat dat betreft vind ik het hele project een beetje vergezocht. Henny Helfrich Secretaresse Directie Staf en Secretariaat van het Facilitair Bedrijf. Ik ben hier pas in dienst dus ik kan hier weinig zinnigs over zeggen. Hoe het hiervoor was, weet ik niet.