/Voorpagina /Nieuws /Mensen /Achtergrond /Academie /Onderzoek /Opinie /Reportage /Bestuur /Cultuur /Studentenleven /Ruis /Harmpje /Colofon

/Vacatures /Mensa /Oude cursors /pdf formaat /Faculteits Berichten /Zoeken /TUE

jaargang 42, 25 november 1999 Opinie

Liberalisering van de elektriciteits-markt Deeltijdhoogleraar aan de faculteit Technische Natuurkunde Prof.dr. Wijnand Rutgers We konden er de afgelopen week dagelijks in de kranten over lezen: de slag om de vrije stroommarkt, wie draait er op voor de ‘bakstenen’ en stroomleveringen onder de kostprijs. Waar gaat het over en wie zijn de spelers? En raakt het ook de Technische Universiteit? Marktwerking in de E-sector is niet nieuw. Het werd ruim tien jaar geleden in gang gezet in Engeland onder Thatcher, vijf jaar geleden in Scandinavië en Nederland en is nu ook doorgedrongen in Italië. Maar het wordt ook bewust tegengehouden zoals in Frankrijk. Onder liberalisering wordt verstaan dat de gebruiker vrij is in het kiezen van de leverancier. De toezichthouder (DTE) moet garanderen dat er meerdere partijen aanbieden in een open markt zodat de (klein)gebruiker niet uitgebuit wordt door een monopolist op de markt. De omschakeling van een nutsbedrijf dat locale klanten voorziet van gas, elektriciteit en warmte naar nationaal of internationaal opererende energiebedrijven heeft grote gevolgen. Zo zijn er in Nederland door fusies nog slechts vier elektriciteits productie bedrijven over waarvan er drie in buitenlandse handen zijn: UNA is dit voorjaar gekocht door Reliant (USA), EZH afgelopen zomer door Preusen Elektra (Duitsland) en EPON afgelopen week door Elektrabel (België of eigenlijk Frankrijk). In 1988 zag het er heel anders uit: er zou één nationaal grootschalig productiebedrijf komen (het GPB) maar de fusie ketste op het laatste moment af. De verrekening van in het verleden afgesloten niet rendabele contracten en kosten voor de kolenvergasser in Buggenum is een strijd om miljarden waarvan de minister van Economische Zaken nu geen 2,1 miljard maar hoogstens 1,3 miljard wil betalen. Ook wil ze het meerderheidsbelang in TenneT, de beheerder van het elektrische energietransportnet, wel opgeven terwijl de tweede kamer het juist wil versterken. Ook in de distributiesector verandert er veel. Ten eerste is een opsplitsing van verantwoordelijkheden noodzakelijk ten aanzien van netwerkbeheer, netwerk diensten en handel in elektriciteit. Verder zien we schaalvergroting door fusies waardoor we in Nederland van 27 distributiebedrijven in 1995 naar 5 grote plus een paar kleintjes zijn gegaan. Er is een strijd gaande om klanten (nu alleen nog om grootverbruikers) waarin elektriciteit voor 6 cent per kWh wordt aangeboden wat ver (wel 25 procent) onder de huidige inkoopprijs is. Voor de komende jaren betekent dit nog veel strijd om macht, klanten en geld. Noodzakelijke kostenreducties betekenen ook een verdere reductie in het personeelsbestand. Nu werken er nog ruwweg 5000 mensen bij de productiebedrijven en 15.000 bij de distributiebedrijven. Over vijf jaar zijn dat er naar verwachting hoogstens 15.000 in totaal. Naast kostenreductie is er behoefte aan flexibilisering van de bedrijfsvoering, een betere benutting van de bedrijfsmiddelen en aan goedkopere onderhoudsprocessen. Ook de beschikbaarheid is niet meer per definitie zo hoog mogelijk, maar wordt gekoppeld aan aanvaardbare risico’s en kosten van aansprakelijkheid. Optimalisatie gebeurt dus niet meer zoals in het verleden op enkel technische gronden maar op een combinatie van strategische, economische en technische criteria. Dit vraagt om veel innovaties. Technologische uitdagingen zijn er genoeg, zeker nu al die elektriciteit ook nog van hot naar her verkocht gaat worden waar bij de bouw van de netten geen rekening mee is gehouden. Generatoren worden supergeleidend gemaakt of produceren direct hoogspanning (de transformer), vermogenstransformatoren worden geregeld met elektronische regelaars, schakelaars worden intelligent gemaakt door geďntegreerde sensoren en microprocessoren, kabels transporteren niet alleen energie maar ook data via geďntegreerde glasvezel. Door de vezel als gedistribueerde (temperatuur) sensor te gebruiken kan de verbinding beter benut worden. Ook het gebruik van informatietechnologie neemt sterk toe, zowel bij de bedrijfsvoering als in de financieel–economische bedrijfsprocessen. Om de veranderingen het hoofd te bieden, ontstaat er in de energiesector een steeds grotere behoefte aan specialistische kennis op bedrijfskundig en technologisch gebied en ook op financieel-economisch gebied. Dit moet voor de technische universiteiten en de algemene universiteiten een signaal zijn om het onderwijs te verbreden en multidisciplinair onderzoek uit te voeren voor de politiek om de infrastructuur te versterken. De E-sector zal meer moeten investeren in innovatie dan het huidige schamele paar promille van de omzet. Tenslotte nog een wens aan de lezers: gebruik nooit meer het woord ‘bakstenen’ (in zwang voor kolenvergassing en warmte/kracht koppeling) als het gaat over technologieën waar we het in de toekomst van moeten hebben./. /.

Computer in ruil voor vrije dagen? TUE-personeel kan begin volgend jaar vijf vrije dagen inruilen voor 1500 gulden korting op een computer. Zijn werknemers van plan vrije tijd in te leveren voor een pc? Martin van Gessel Lid van CFO vakbond en landelijk onderhandelaar Ons hele huis staat vol met computers, maar een laptop zou ik wel willen. Dat is toch handig. Als je kijkt naar de aanbiedingen van bijvoorbeeld de Aldi, dan is dat goedkoper dan via de TUE een computer kopen. Je denkt snel dat het goedkoop is, omdat je er dagen voor inlevert. Ik vind een vrije dag niet opwegen tegen een computer, want dat blijft toch ‘kastje kijken’. Vakantie is voor mij heel waardevol; een tijd om bij te tanken en dat doe ik ook altijd. Ik hou dan ook nooit veel dagen over. Een vrije dag staat voor driehonderd gulden. Dat is voor iemand op de werkplaats veel, maar dat bedrag haalt het niet bij het geld dat een wetenschapper op een dag verdient. Bas Viveen Secretaris dienstraad FB Ik heb me hier zelf actief voor ingezet en ga ook zeker een computer kopen via deze regeling. Ik vind alleen het aantal dagen dat je ervoor mag inleveren te weinig, omdat het in eerste instantie was bedoeld om het teveel aan verlofdagen dat sommige personeelsleden hebben, terug te brengen. En het bedrag van driehonderd gulden dat staat voor een dag, vind ik weinig. De KUB in Tilburg geeft vijfhonderd gulden. Ik heb zelf ongeveer twaalf dagen staan. Anneliese Vermeulen Lid U-raad namens Groep Eén Al mijn vrije dagen gaan op, maar ik ben wel van plan om mee te doen aan de inruilactie. In januari krijg ik weer nieuwe dagen, dus dan houd ik er rekening mee. Ik vind het geen slecht idee om dagen in te leveren voor een computer. Een mooi initiatief, maar hoe het precies werkt moet wel nog worden uitgelegd. Ik hoor van andere werknemers dat ze vinden dat ze niet genoeg terugkrijgen voor hun vrije dagen. Maar die mensen hebben vaak toch genoeg geld en hoeven niet via de TUE een computer te kopen. Prof. dr. Dieter Hammer Faculteit Wiskunde en Informatica Het lijkt mij een prima oplossing. Ik ga er zeker aan mee doen, zit zelfs al lang te wachten op een pc-privé project op de TUE. Op alle universiteiten is dit er al voor werknemers en juist de TUE, die hierin voorop wil lopen, heeft dit nog niet. Verlofdagen heb ik eigenlijk niet over, omdat ik gebruik maak van een seniorenregeling waarbij ik een dag in de week minder werk. Maar daarvoor zal wel iets geregeld kunnen worden. Het zal voor meer mensen spelen. Dat er een vast bedrag van driehonderd gulden wordt gehanteerd, vind ik geen probleem. Je moet eenzelfde bedrag voor iedereen vaststellen. Hans Moerman Onderwijs- en onderzoeksmedewerker Elektrotechniek Ik heb thuis een pc en heb helemaal geen behoefte aan een nieuwe computer. Hoogstens wat onderdelen, zoals een monitor, scanner of printer. Als ik losse onderdelen zou kunnen kopen, zou ik er dagen voor inruilen. Zo’n zeventig vrije dagen heb ik tegoed. Een vraagteken zet ik nog bij de regeling die met de belastingdienst wordt getroffen. Mogelijk is het al met al niet goedkoper om via het werk een pc aan te schaffen. Frits van den Broek Medewerker bedrijfskantoor GTD Mijn 200 verlofdagen lever ik niet in voor een computer. Die zijn me te kostbaar. Ik gebruik ze om straks eerder met de vut te gaan. Ik heb twee zonen die allebei een com-puter hebben. Als ik een computer nodig heb, kan ik die gebruiken. /.

Cursief De besprekingen in de Tweede Kamer over de begroting van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen zijn inmiddels afgerond. Als er iets kenmerkend is aan de houding van de leden van de Tweede Kamer tijdens de besprekingen, dan is het wel dat zij in sommige opzichten vinden dat de minister zich wat minder deregulerend mag opstellen dan hij zelf aanvankelijk van plan was. Dat geldt bijvoorbeeld voor het onderwerp ‘een leven lang leren.’ Je kunt de regeling en de uitvoering ervan niet zomaar aan de onderwijssector overlaten, vinden de kamerleden en ze hebben Hermans daarom ook om een beleidsnota hierover gevraagd. De vier grote partijen, VVD, PvdA, CDA en D66 hebben er zelfs in een motie op gewezen dat een leven lang leren niet alleen een klus is voor O,C en W, maar ook voor bijvoorbeeld Binnenlandse Zaken. Het grote tekort aan hoger opgeleiden zal een groot probleem worden, zo luidt de kamerbrede mening. Een ander, mogelijk groot probleem is de verandering van de curricula aan de universiteiten in een bachelor/master-model. In dat model staat er drie jaar voor bachelor en twee jaar voor master. Dat is een jaar meer dan de meeste universitaire opleidingen nu hebben. Wie gaat dat betalen? De opleidingen aan de technische universiteiten kennen inmiddels allemaal een vijfde jaar, betaald door O,C en W. Dat is een precedent voor elke opleiding die nu een vijfde jaar zal krijgen. Fred Gaasendam /.