/Voorpagina /Mensen /Nieuws /Opinie /Cultuur /Studentenleven /Achtergrond /English page /Reportage /Bestuur /Ruis /Harmpje /Colofon

/Faculteits Berichten /Vacatures /Mensa /Oude cursors /pdf formaat /TUE /Zoeken:

jaargang 42, 4 mei 2000 Achtergrond

Sabbatical leave: leerzaam verlof voor elke TUE’er Een sabbatical leave is van oudsher vooral bestemd voor hoogleraren en universitaire docenten. Maar sinds augustus 1998 heeft elke werknemer van de TUE hier recht op. Aan welke voorwaarden moet je voldoen en hoelang mag je gaan? Ook vertellen drie TUE’ers hoe zij hun sabbatical leave hebben ingevuld. Hoe lang een sabbatical leave duurt, hangt af van het aantal gespaarde ADV-dagen. Minimaal drie en maximaal vijf jaar mag een werknemer ADV-dagen sparen. Dat dienen er minimaal zeven en maximaal negentien per jaar te zijn, zodat er ten hoogste 95 dagen aangewend kunnen worden voor een langdurig verlof. Is er sprake van een sabbatical leave, dan geeft de TUE hierover een premie van tien procent. Maar in dat geval moet er volgens de directeur of beheerder van een afdeling (ook) sprake zijn van bedrijfsbelang. ‘In deze langere verlofperiode besteedt de medewerker aandacht aan zijn employability (inzetbaarheid).’ Wie plannen heeft voor een sabbatical leave dient hierover dus te overleggen met de directeur of beheerder van zijn afdeling of de plannen wel voldoen aan deze eis. Er wordt ook afgesproken wanneer het verlof opgenomen kan worden. Professor Kerkhof temidden van zijn Braziliaanse cursisten. Wereldreis Welke afwegingen maakt een directeur van een faculteit bij het wel of niet toekennen van een sabbatical? Mag je bijvoorbeeld een wereldreis van vijf maanden maken en vervolgens een maand een computercursus volgen, die je goed kunt gebruiken voor je werk? “In dit geval zou ik iemand aanraden om z’n verlof- en ADV-dagen op te sparen voor die wereldreis. Voor die computercursus zou je een beroep kunnen doen op de regelingen voor studiefaciliteiten”, zegt Frank van der Burg, personeelsadviseur bij de faculteit Bouwkunde. “Een sabbatical moet echt een meerwaarde hebben voor het onderwijs of onderzoek aan de faculteit. Of een verzoek wordt gehonoreerd, wordt per geval bekeken. Er zijn geen vastomlijnde regels. Het blijft maatwerk”, zegt Van der Burg. En dat geldt voor alle faculteiten. Er zijn geen centrale afspraken over wanneer een verzoek om een sabbatical leave wordt gehonoreerd. De personeelsadviseur merkt duidelijk dat er meer mensen dan voorheen ‘een sabbatical’ overwegen. “Dat heeft ook te maken met de mogelijkheid om het stuwmeer aan verlofdagen op deze manier weg te werken. Toch zijn het op deze faculteit vooral (hoofd)docenten en onderzoekers die aan een dergelijk verlof denken. Vanuit het College van Bestuur is er een zekere druk op wetenschappers om meer internationale ervaring op te doen. Dat is te realiseren met een sabbatical.” Hoofd opruimen in Brazilië Pas een paar weken is prof.dr. ir. Piet Kerkhof terug uit Campinas. Deze twee miljoen inwoners tellende stad in Brazilië was zes maanden zijn woonplaats. De hoogleraar aan de faculteit Scheikundige Technologie was tijdens zijn sabbatical leave te gast aan Unicamp, een algemene universiteit met zo’n 20.000 studenten. Het leven in Brazili‘ is zo slecht nog niet, als je prof. Kerkhof zo ziet liggen. “Al een paar jaar speelde ik met de gedachte om een sabbatical leave te nemen. Ik ben al twaalf jaar hoogleraar aan de TUE en had eens tijd nodig om mijn hoofd op te ruimen, om Kees van Kooten te citeren.” De plaats van bestemming moest aan twee voorwaarden voldoen: er moest een goede bibliotheek zijn en een fijn klimaat. Dat de keus viel op Brazilië is toevallig. “Mijn gast-vrouw was eerder een jaar voor een ‘sabbatical’ aan de TUE geweest en toen ik zelf op zoek was naar een bestemming vroeg ik haar of ik naar Campinas kon komen. Aan de universiteit werkte Kerkhof verder aan zijn eigen onderzoek op het gebied van transport in poreuze systemen. “Ik heb een nieuw stuk theorie ontworpen, écht iets nieuws. Publicatie in een wetenschappelijk tijdschrift is zo goed als rond.” Ook gaf hij seminars en was hij twee weken te gast op de Universiteit van Cearà in het noorden van het land om een cursus te geven. “Ik hield mijn voordrachten in het Engels. Dat was voor mij geen probleem, maar voor de studenten wel. Ze worden verondersteld deze taal te beheersen, maar dat viel tegen. Er waren ook vrijwel geen buitenlanders op de universiteit. Braziliaanse studenten gaan wel vaak naar het buitenland, bijvoorbeeld om te promoveren. Met de TUE bestaat geen uitwisseling, misschien gaan we dat nu opzetten. Ik zie met name goede kansen voor ontwerpers.” Opvallend vond professor Kerkhof de goede computervoorzieningen aan de universiteit. “Die waren voorheen zelfs beter dan bij ons. Maar wij hebben die achterstand inmiddels ingelopen.” Mooie herinneringen Het dagelijks leven in Brazilië was wel even wennen. Zo was het vinden van geschikte woonruimte niet eenvoudig, hielden buschauffeurs zich niet helemaal aan het dienstrooster, kwamen bestelde taxi’s niet opdagen en was de hele stad bedekt met een laagje rode stof van het omliggende platteland. Bureaucratie is er een bekend verschijnsel, plannen daarentegen niet, zo heeft Piet Kerkhof ervaren. “Brazilianen willen je graag uitleggen waarom dingen niet gaan zoals ze zouden moeten gaan. Maar hoe je problemen vervolgens moet oplossen, moet je zelf maar bedenken.” Professor Kerkhof: “Slechts weinig mensen gaven mij het gevoel dat ik te gast was. Dat had misschien ook te maken met de universiteit waaraan ik verbonden was. Die staat bekend als de beste van het land en de drang om te presteren is er groot. Dat was niet altijd gunstig voor de onderlinge verhoudingen. Op universiteiten die wat lager op de ladder staan is de sfeer veel gemoedelijker.” Samen met zijn vrouw verbleef hij in een gemeubileerd appartement in het centrum van Campinas. “Ik ben echt blij dat ik niet alleen in Brazilië zat, maar voor mijn vrouw was het natuurlijk niet zo leuk dat ik de hele dag aan het werk was. Het duurt een tijdje voordat je een kennissenkring hebt opgebouwd. Toen dat zo’n beetje begon te lopen, was het tijd om terug te gaan naar Nederland. Mooie herinneringen heeft hij aan het aangename klimaat, de prachtige flora en fauna, kerstmis vieren op het strand en een weekend in Rio de Janeiro. “Ik zou iedereen een sabbatical leave aanraden. Je hebt fulltime tijd voor je onderzoek, je doet nieuwe ervaringen op in een ander land, hebt een frissere blik op je eigen werkplek, ziet daar ook duidelijker weer de positieve kanten van en je leert te relativeren.” Kerkhof voegt daar nog een ander pluspunt aan toe. “Op Unicamp werken veel vrouwen, ook in wetenschappelijke functies. Dat was echt een welkome afwisseling ten opzichte van de TUE.”/. Driedimensionale muis in Zwitserland Dr. ir. Bauke de Vries, docent aan de faculteit Bouwkunde, was al langer van plan om een sabbatical leave te nemen. Toen de mogelijkheid ontstond om hiervoor ADV-dagen in te zetten, was de beslissing snel genomen. Van april tot augustus ’99 zat De Vries in Zwiterland, waar hij aan de ETH (Eidgenössische Technische Hochschule) in Zürich Gastprofessor was. “Ik had dan wel besloten een ‘sabbatical’ te nemen, maar of je daadwerkelijk kunt gaan, hangt van een aantal toevalligheden af. Kan de faculteit je missen? Is er een geschikte plaats in de juiste periode? Je probeert een plek te vinden waar je wijzer van wordt. Op mijn lijstje stonden de Georgia Tech University in Atlanta en de ETH in Zürich. Met beide instellingen had ik al contacten en beiden reageerden positief op mijn verzoek. Na overleg met mijn ‘baas’, professor Timmermans, koos ik voor Zürich. Dat was voor de faculteit de interessantste optie vanwege de plannen om samen met de ETH een onderzoeksschool te beginnen.” Toen volgde volgens De Vries het moeilijkste: was er een geschikte periode te vinden? “In het derde trimester hoefde ik geen colleges te geven, daarom ben ik in april vertrokken. Ook heb ik veel werk meegenomen naar Zwitersland. Elke dag had ik contact met de secretaresse en eens per maand stuurde ze post door. Dringende zaken handelde ik af via mijn notebook. Dat ging heel goed.” Eenmaal in Zwiterland schrok De Vries een beetje van de grote rust. Geen mensen die je kamer binnenlopen, nauwelijks telefoontjes, geen vergaderingen. Na drie dagen hield hij een presentatie over het onderwijs en onderzoek aan de TUE en begon hij colleges te volgen. “De ETH heeft veel geld te besteden. Ze hebben minder studenten dan de TUE, maar wel meer mankracht en dat is goed te merken aan het onderwijs. Zo bieden ze heel veel onderwijs aan via Internet. Je kunt zien dat er veel tijd is ingestoken.” DDDoolz Het was de bedoeling dat De Vries zou meewerken aan een onderzoeksprogramma, maar dat liep juist ten einde. “Zodoende kon ik veel tijd aan mijn eigen onderzoek besteden. Dat was ook erg leerzaam, omdat de Zwiterse collega’s veel met me meedachten en toch een andere visie op het vakgebied hebben dan TUE’ers, bijvoorbeeld doordat hun Bouwkunde-afdeling minder exact is dan ‘de onze’. Bovendien hadden ze heel mooie computerapparatuur, zoals een driedimensionale muis. Daar heb ik veel mee gewerkt, want zoiets hadden we destijds nog niet in Eindhoven.” Het resultaat daarvan is een computerprogramma waarmee studenten driedimensionale ruimten kunnen ontwerpen. Alle eerstejaars Bouwkunde hebben DDDoolz (www.ds.arch.tue.nl-/Research/DDDoolz) op hun notebook zitten en er al een opdracht mee gedaan. Voor Henk van Tilborg is de keus eenvoudig: hij besteedt zijn sabbaticals graag in Californi‘. Foto: Bram Saeys. Een kleine tegenvaller was de woonruimte, daar moest De Vries zelf voor zorgen. “De eerste drie weken zat ik in een studentenkamer. Na een week zoeken, vond ik een appartement. Dat werd betaald door de faculteit Bouwkunde. Mijn reiskosten werden vergoed door de EHT.” Terugkijkend is De Vries tevreden over zijn sabbatical leave. “Ik heb het erg leuk gevonden, omdat er veel tijd was voor onderwijs en onderzoek , iets waar ik als vakgroepvoorzitter nauwelijks aan toe kom.” /. Californië of je achtertuin, da’s toch anders In juni 1998 vertrok prof.dr.ir. Henk van Tilborg, hoogleraar Coderingstheorie en Cryptologie, voor zijn zesde sabbatical leave. Evenals de meeste andere keren was het reisdoel Californië, om precies te zijn het California Institute of Technology (Caltech). Een kleine privé-universiteit met ongeveer negenhonderd undergraduate studenten. Iemand die bij herhaling voor dezelfde universiteit kiest, moet er wel enthousiast over zijn. Henk van Tilborg: “Het is er prettig werken, de collega’s zijn inspirerend en de studenten zijn zeer gemotiveerd. Dat komt vooral omdat de selectie erg streng is en het collegegeld hoog: 25.000 dollar per jaar. Ik heb er het gevoel gewaardeerd te worden, de mensen dragen je een warm hart toe. Bovendien heerst er een heerlijk klimaat en is de natuur prachtig. Het is een heel inspirerende en inmiddels vertrouwde omgeving.” Maar bij de keuze voor een bepaalde universiteit of instelling spelen ook praktische zaken mee, zoals de kosten. “De TUE betaalt je salaris wel gedeeltelijk door, maar je hebt toch te maken met extra kosten. Zoals dubbele woonlasten en reiskosten. Alleen al de huur van mijn gemeubileerde appartement daar bedroeg tweeduizend dollar per maand. Welkom zijn bij een universiteit of onderzoeksinstituut is daarom niet voldoende. Ze moeten ook bereid zijn in die extra kosten te delen.” Inteeltverschijnselen Sinds 1972 is Henk van Tilborg verbonden aan de TUE. Hij heeft ook aan deze universiteit gestudeerd en is hier gepromoveerd. “Dat ik altijd aan de TUE heb gewerkt, was één van de redenen voor mijn sabbatical leaves. Als je nooit buiten de deur kijkt, ga je inteeltverschijnselen vertonen. Het is stimulerend om eens in een andere omgeving te werken. Sta open voor andere gedachten. Een sabbatical leave geeft je de mogelijkheid veel meer tijd te besteden aan onderzoek.” Tijdens zijn laatste verblijf in de States heeft Henk van Tilborg een boek over cryptologie geschreven en de inhoud daarvan ‘getest’ tijdens colleges aan Caltech. “Natuurlijk had ik dat boek ook in mijn achtertuin kunnen schrijven, maar een verblijf in het buitenland levert meer op. Vol energie en nieuwe ideeën kom je terug. Je legt ook veel nieuwe contacten en dat is handig, bijvoorbeeld als je later op zoek gaat naar sprekers.” Tijdens zijn sabbatical had Bauke de Vries alle tijd om het programma DDDoolz te ontwikkelen. Foto: Bram Saeys. Hoewel een sabbatical leave heel aantrekkelijk klinkt, is volgens Henk van Tilborg voor veel collega’s de drempel te hoog. Sommige mensen kunnen hun familie en vertrouwde omgeving niet missen. Vaak zien mensen onoverkomelijke problemen bij het regelen van huisvesting en bij de verandering van scholen van kinderen. En zonder partner een tijd in het buitenland verblijven, is niet erg bevorderlijk voor de relatie, zo heeft de hoogleraar in zijn naaste omgeving gemerkt. Daarnaast moet je veel regelen. Wat doe je bijvoorbeeld met je huis als je familie meegaat? Zijn vrouw is altijd meegeweest. Zijn twee zonen ook, behalve de laatste keer, omdat ze nu zelf studeren. Het verblijf varieerde van twee maanden tot een jaar. “Mijn echtgenote heeft twee keer haar baan opgezegd, terwijl ze in Amerika niet kon werken, omdat ze geen werkvergunning had. Nu steeds meer partners werken, wordt het steeds moeilijker je familie mee te nemen.” Toch raadt hij collega’s een verblijf in het buitenland aan, want de positieve aspecten zijn veel groter dan de negatieve kanten. Professor Van Tilborg is zelf al ADV-dagen aan het sparen voor een volgende sabbatical. Naar Californië? /.