/Voorpagina /Nieuws /Mensen /Achtergrond /Academie /Onderzoek /Opinie /Reportage /Bestuur /Cultuur /Studentenleven /Ruis /Harmpje /Colofon

/Vacatures /Mensa /Oude cursors /pdf formaat /Faculteits Berichten /Zoeken /TUE

jaargang 42, 20 januari 2000 Achtergrond

Betekent MP3 het einde van de cd? MP3/Gerard Verhoogt en Dieter Wouters Zo kan een download van MP3 muziek er ook uitzien. MP3-sites zijn zeer populair, ze worden zelfs vaker bezocht dan sekssites. Iemand als Alanis Morissette nam dit jaar zelfs een belang van 20 procent in MP3.com, een van de grootste sites. Alle jubelverhalen ten spijt, er zijn toch wel wat kanttekeningen te maken. Lang niet alle sites werken even goed als zou moeten. De muziekindustrie onderneemt, met wisselend succes overigens, actie tegen illegale sites, omdat ze veel royalty’s mist. En MP3 is nog maar het begin. Over niet al te lange tijd kun je met ADSL complete video’s snel downloaden. Maar wat mag nu wel en wat niet? En is de TUE juridisch aansprakelijk als studenten illegale muziek downloaden via de TUE-server? Het is makkelijk om MP3-tjes te maken van een cd. Met een programma van Real Jukebox (sinds de lancering in mei van dit jaar al 18 miljoen keer gedownload) of Winamp kun je de leukste nummers uitkiezen, de opnamekwaliteit instellen en encoderen. Omdat MP3’s gewone audiobestanden flink comprimeren, passen er vijf ‘gewone’ cd’s op een cd met MP3’s. Downloaden kan uiteraard ook. Er zijn duizenden MP3-sites, al verschilt de kwaliteit hemelsbreed en is er genoeg reden tot irritatie. Zoals vele ongewenste pop-up schermen die ongevraagd op je monitor verschijnen. Of het aantal overzichtsites dat doorschakelt naar andere overzichtsites, die weer ... Daardoor lijkt het eeuwen te duren voor je een site vindt waar je echt muziek kan downloaden. Als je tenminste niet op een pornosite belandt, de URL niet meer te vinden is, als je slechts een fragment van het hele nummer vindt, een interview krijgt in plaats van muziek of als de track na een week ‘expired’ is. Ook de wachttijden verschillen nogal en bij de talloze onbekende groepjes weet je maar nooit wat voor muziek je binnenhaalt of van welke kwaliteit. Maar eerlijk is eerlijk, er valt genoeg leuks op te halen en soms vind je juweeltjes van totaal onbekende bands. Een handige site voor allerlei software is TUCOWS.com, waar je bijvoorbeeld ook het programma GetRight kunt downloaden. Voordeel hiervan is dat je je modem in kunt stellen wanneer hij moet beginnen met downloaden, bij voorkeur om 02.00 uur ‘s nachts dus. Mocht de verbinding plots verbroken worden dan pakt GetRight het programma weer op waar hij gebleven was. Flash-geheugen Een goede en betrouwbare manier is Napster, een soort virtuele gemeenschap waarbij de leden hun playlists ter beschikking stellen. Van jou wordt uiteraard hetzelfde verwacht. Muziek kun je selecteren op titel, artiest, snelheid en kwaliteit van de verbinding. MP3’s afspelen kan met tientallen, gratis programma’s. De bekendste zijn Winamp, Real G2Player of Jukebox en Liquid Audio. Dan volgt de keuze om de files op je pc af te spelen, op een cd te branden of af te spelen op een MP3 player. Die zijn al volop te koop en ze worden steeds beter. MP3 is big business geworden nu ook de multinationals de players maken. Nieuwe versies van de player krijgen een Flash-geheugen zodat de informatie behouden blijft als de voedingsspanning er vanaf gaat (in tegenstelling tot het interne geheugen van de pc). Standaard bij draagbare MP3-players is 32 mb, meestal uit te breiden tot 64, zodat er één uur muziek op een kaartje kan. Meerdere kaartjes gebruiken kan, ze zijn alleen ontzettend duur. De verwachting is dat 256 MB gebruikelijk wordt. Een MP3 player heeft geen mechanische onderdelen, is dus robuuster en kleiner (en over een tijd ook goedkoper) dan een discman. De MP3 player heeft een processor, geheugen en de software. Daardoor kan hij, met de juiste sofware, ook andere functies vervullen. Sommige hebben al een elektronische zakagenda, maar tal van andere functies zijn te bedenken, zodat de MP3 player onderdeel wordt van de personal assistant met web browser, gsm, email en spelcomputer. UNFUCK.EXE “Als iedereen MP3’s van het net plukt of cd’s kopieert is dat ons einde”, beweert de muziekindustrie. Het zou gaan om twee miljoen MP3 nummers die wereldwijd, maar illegaal, op Internet verkrijgbaar zijn. Volgens BUMA Stemra, die zorgt voor de royalty’s van muzikanten en componisten, bedroeg de schade in Nederland vorig jaar 13,4 miljoen gulden, vergeleken met 1997. Een flinke aderlating aan gemiste auteursrechten en een dalende verkoop van cd’s. Waar de gemiddelde muzikant overigens maar een paar kwartjes per cd van krijgt, in tegenstelling tot de enorme bedragen die altijd genoemd worden, die zijn alleen weggelegd voor de hele grote bands. De industrie nam MP3 in eerste instantie niet serieus omdat de techniek te traag was en de kwaliteit van de muziek te slecht. Tot het Fraunhofer Instituut, een Duitse onderzoeksinstelling, zijn basissoftware voor MP3 gratis begon weg te geven. De amusementsindustrie reageerde eerst defensief op het succes van MP3. Artiesten die hun muziek eerst als MP3 uitbrachten, zoals David Bowie, Public Enemy, Alanis Morisette en de Beastie Boys konden steevast op problemen met de platenmaatschappij rekenen. Maar het grote gevaar dat muziekmaatschappijen buiten spel worden gezet omdat populaire bands zelf hun muziek zouden gaan distribueren en verkopen, lijkt vooralsnog niet bewaarheid te worden. BUMA/Stemra, de Recording Industry Association of America (de brancheorganisatie van de Amerikaanse muziekindustrie) en andere cybercops gingen illegale verspreiders te lijf. De RIAA haalde vorig jaar zo’n 16.000 illegale sites van Internet. Een Amerikaanse student werd voor de rechter gesleept omdat hij dagelijks een andere MP3 op zijn homepage zette. De eis: $ 5 miljoen. Edoch, er zijn zoveel sites dat er geen beginnen aan is en de pakkans is niet zo groot. Zeker niet als iemand zijn server in bijvoorbeeld Tadzjikistan zet. Daar bestaat het begrip auteursrecht waarschijnlijk niet eens en anders zijn er genoeg andere landen waar dat voor geldt of die heel andere regels hanteren. Een poging om de RIO MP3 Player te verbieden accepteerde de Amerikaanse rechtbank vorig jaar niet. De drager doet er namelijk niet toe doet, net zomin als je cd-spelers of cassetterecorders kunt verbieden, die je altijd voor eigen gebruik mag aanwenden. Encryptie is ook al geen garantie tegen misbruik. Toen Windows zijn Windows Media Audio beveiligde, circuleerde er een dag later op Internet het (gratis) programma UNFUCK.EXE, die de code kraakte. Datzelfde gevaar lopen ook de DVD’s (digitale video’s), al komt het gevaar nu uit andere hoek: een van de producenten van de DVD-spelers heeft kopers verzekerd dat DVD’s te allen tijde gedraaid kunnen worden. Join them Pas de laatste maanden wordt de houding van de industrie positiever en lijken ze het motto te hanteren: ‘If you can’t beat them, join them’. Vooralsnog niet door de hoge prijs van cd’s te verlagen, waar het velen natuurlijk om te doen is. De industrie in Nederland begon onlangs een voorlichtingscampagne met een poster, waarop Ilse de Lange met een dichtgenaaide mond te zien was . De industrie wil verder op de populariteit van MP3 inspelen met allerlei aanbiedingen zoals speciale live-uitvoeringen, voorpremières of interviews. Je kunt ook hoesjes downloaden, goedkoop legale cd’s samenstellen naar eigen keuze of ondersteuning krijgen van een help desk. Die nummers zijn natuurlijk wel beveiligd. Hackers zul je altijd houden, maar de meeste mensen accepteren de beveiliging als de prijs er maar naar is. Zo ging het ook bij veel soft ware: het is niet moeilijk om aan gekraakte software te komen, maar de meerderheid kiest voor de legale weg. Een voorbeeld van de nieuwe aanpak is Emusic of Liquid Audio, een eigen audioprogramma van Texas Instruments. Muziekproducent EMI heeft een groot deel van zijn collectie voor Liquid Audio ter beschikking gesteld. Het is gratis op te halen bij Amazon.com, waar je legale MP3’s van Tom Waits of Cowboy Junkies kunt halen. In het programma zitten al opties als ‘Make cd’, evenals ‘Buy CD’ of ‘Buy Download’. Bij Emusic hebben zich meer dan 150 onafhankelijke muziekmaatschappijen aangesloten. Er zijn al meer dan 28.000 MP3-nummers beschikbaar, van Frank Zappa, Dizzy Gillespie en Offspring tot B.B. King. De eerste 30 seconden zijn gratis te beluisteren, het hele nummer kost 99 dollarcent, een hele cd 8,99 dollar. Wehkamp MP3 is pas het begin en het hele gevecht rond MP3 gaat erom nu standaarden te stellen en het geheel juridisch te regelen. Net als ADSL (Asymmetric Digital Subscriber Line) kunnen namelijk makkelijk tv-beelden of video’s, die toch al gedigitaliseerd zijn voor de DVD, over worden gestuurd. Dat vergroot de problemen voor de amusementsindustrie, want ook op video’s zit auteursrecht. De algemene verwachting is dat cd-spelers, cd-winkels en videotheken op termijn zullen verdwijnen. Waarom nog dure cd’s gekocht als je van Internet voor een paar gulden legale MP3’s kunt downloaden? Het levert de platenindustrie een flinke bezuiniging op. Het belangrijkste dat ze nodig hebben is een goede server; productiekosten als logistiek, opslagplaatsen, het persen van cd’s, etc verdwijnen. In het jaarverslag van 1998 meldt de Free Record Shop weinig last van thuis kopiëren te ondervinden, maar speelt wel in op de MP3 trend door binnen een jaar een snelle cd-brander in de winkels te zetten. De klant kan dan zijn eigen cd samenstellen en kiezen uit 10.000 titels. De prijs: tussen de 27,50 en 34,50 gulden. Daarnaast heeft ook Wehkamp aangekondigd dat kopers bij dit postorderbedrijf eigen cd’s kunnen samenstellen. Een zelfde ontwikkeling als de cd-shop wacht de videotheek. Als video on demand er is, snel is en van goede kwaliteit, gaat niemand meer naar de winkel. De IT-industrie speelt er al op in met nieuwe apparaten waarin audio, video en computer geïntegreerd zijn. Ze kunnen worden aangesloten op een centraal computer systeem, dat alles in huis regelt. Kroegbaas Vooralsnog is dit (nabije) toekomstmuziek en halen studenten via de server van de TUE de nodige MP3’s binnen. Maar wat is nu precies illegaal en wat niet? En is de TUE vervolgens aansprakelijk als maatschappijen financiële schade lijden? Prof.mr. Jan Smits, (deeltijd)hoogleraar Recht & Techniek van de faculteit TM en mr. Caspar Wenckebach van het Amsterdamse advocatenbureau Boekel de Nerée, zijn gespecialiseerd in IT- en Internetrecht. Volgens beiden geeft het auteursrecht alleen de maker van muziek (net als film, boeken en video) het recht om dat openbaar te maken en te verveelvoudigen. Meestal is dit recht doorverkocht aan een uitgeverij, film- of muziekmaatschappij. Downloaden van muziek is dus illegaal, tenzij de maker toestemming geeft. Bijvoorbeeld toen David Bowie een voorproefje van zijn nieuwe cd op zijn homepage zette of zoals talloze onbekende bands doen, die hun muziek als MP3 promoten op het net. En als je van je eigen cd (in de winkel gekocht) een MP3 maakt, mag je die dan overal draaien? Wenckebach: “In principe is dat verveelvoudiging en dat mag niet zonder toestemming van de eigenaar. Een thuiskopie maken mag wel, als je die vervolgens ook als zodanig gebruikt. Je mag hem dus niet cadeau doen aan je jarige neefje. In een café draaien mag volgens mij wel, tenminste, als men BUMA/Stemra rechten betaalt.” Smits: “Wie het recht heeft verkregen door een cd te kopen mag het één keer verveelvoudigen voor eigen gebruik of scholing, of het nu om een cassettebandje gaat of een MP3, want de drager is niet relevant. Maar je mag het niet opnieuw openbaar maken. Als kroegbaas mag je die MP3 dus wel in je huiskamer draaien, maar niet in de kroeg.” Drietrapsredenering Wat is de positie van de TUE hierin? Wenckebach: “Hier geldt een drietrapsredenering. Als een organisatie of iemand wist of hoorde te weten (1) en in redelijkheid niet hoefde te twijfelen aan de waarheid (2), dan is ze aansprakelijk voor geleden schade (3). Dus als de TUE weet dat studenten op grote schaal kopiëren en ze hebben de mogelijkheid om dat te voor-komen en ze doen dat niet, dan kunnen ze daar problemen mee krijgen. En downloaden via de server van de TUE is het faciliteren van inbreuk op auteursrechten. Als een advocaat van een muziekmaatschappij beweert dat ze hierdoor tonnen per jaar verliezen, kan de TUE een probleem krijgen. Zeker als ze er niets aan doen nadat ze daar op gewezen zijn. Dat geldt trouwens niet alleen voor de TUE maar voor elke grote organisatie.” Dus een platenmaatschappij kan van de TUE schadevergoeding eisen? Smits:” De TUE kan er van weten, ze stellen een toegangspoort beschikbaar en heeft een juridische band met medewerkers en studenten. Als een muziekmaatschappij een klacht neerlegt bij de TUE, hoeven ze waarschijnlijk niet eens aan te tonen wat hun schade is. Als ze IP-adressen gaan monitoren en de TUE zit daar vaak bij, bijvoorbeeld als een adres in de cache staat (dan is het dus minimaal een X aantal keren gebruikt; GV), is dat mijns inziens genoeg om inbreuk op auteursrechten aan te tonen.” Wenckebach: “Volgens mij moet de tegenpartij de schade aan kunnen tonen en dat is niet altijd even makkelijk of erg moeilijk. Men kan eventueel de rechtbank toestemming vragen om beslag te leggen op de server om te kijken wat er gedownload is. Dat geeft natuurlijk enorme problemen. En je moet als aanvrager heel stevig in je schoenen staan voor je zoiets doet. Als het namelijk niet klopt, krijg je zelf een enorme schadeclaim op je dak en ga je ontzettend op je bek.”/.